In 2023 is naar aanleiding van de coronapandemie en haar ontwrichtende effect op de samenleving het programma ‘Versterking infectieziektebestrijding en pandemische paraatheid’ (VIP) opgesteld. Het programma is opgezet door de GGD GHOR in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het doel van dit programma is om GGD’en beter voor te bereiden op toekomstige pandemieën en infectieziekte-uitbraken.
Bewuste keuzes maken door beleidsveranderingen
Het programma VIP heeft voor veranderingen gezorgd in de formatie van het IZB. Zo is er in het kader van het landelijke programma extra incidentele financiering (VIP-gelden) vrijgekomen voor infectieziektebestrijding door GGD’en. Deze extra middelen zijn door de GGD onder andere ingezet om het IZB-team te versterken en uit te breiden met medische en niet-medische professionals. Minister Agema (ministerie van VWS) heeft eind 2024 in een kamerbrief aangekondigd structureel tot € 300 miljoen te bezuinigen op de publieke gezondheid en infectieziektebestrijding vanaf 2025. Dit vraagt om het maken van bewuste keuzes met betrekking tot de inzet van de VIP-gelden.
Evaluatie als beslisinstrument
De GGD heeft daarom TwynstraGudde gevraagd om het VIP-programma te evalueren. Hierdoor kan zij - mede op basis van deze evaluatie - keuzes maken met betrekking tot de (structurele) formatie van het IZB-team. Als vertrekpunt van de evaluatie zijn (1) de doelstellingen van het programma VIP gebruikt en (2) de vertaling daarvan door de GGD. In de evaluatie is inzichtelijk gemaakt in hoeverre de nieuwe functies in het IZB-team bijdragen aan de VIP-doelstellingen.
Lerend evalueren met een blik op de toekomst
De evaluatie is uitgevoerd aan de hand van een evaluatiemethodiek van TwynstraGudde: het Lemniscaat van het Leren. Hierbij staat het lerend evalueren centraal. In deze aanpak is een evaluatie geen ‘afrekening’ maar juist een instrument om te leren en het heden beter in te richten. Met het Lemniscaat structureer je het gehele evaluatieproces. Hierdoor koppel je het verleden aan de toekomst en het papier aan de praktijk.
In deze evaluatie is gebruikgemaakt van een documentstudie om alle doelstellingen in beeld te brengen (stap 2). Vervolgens zijn deze getoetst door middel van verschillende focusgroepen, waarbij in elke focusroep een andere functie en andere doelstellingen centraal stonden (stap 3). De resultaten zijn gestructureerd weergegeven per doelstelling en per functie. Zodat verdere besluitvorming zo objectief mogelijk plaatsvond (stap 4 en 5).
De evaluatie heeft inzicht geboden in het effect van de nieuwe functies in het IZB-team. In de evaluatie is aangegeven in welke mate een beoogde doelstelling voor een functie in de praktijk is behaald en door welke factoren doelstellingen (nog) niet zijn behaald. De evaluatie geeft handvatten om een beslissing te nemen over de (structurele) invulling van het IZB-team naar aanleiding van het programma VIP. De evaluatie was gericht op het vormgeven van het heden en de toekomst. Waarbij het gaat over toegevoegde waarde van functies in algemene zin en niet over individuele prestaties.
