Raad en regio: grip krijgen op samenwerking

De gemeente Huizen werkt in verschillende vormen samen met regionale partners. De Regio Gooi- en Vechtstreek (hierna: de Regio), een samenwerkingsverband van zeven gemeenten, is hierin een belangrijke speler. De Regio heeft in de afgelopen jaren steeds meer taken van individuele gemeenten overgenomen, waaronder de afvalinzameling, Veilig Thuis en de ambulancedienst. Tegelijkertijd leeft bij raadsleden het gevoel dat de besluitvorming binnen de Regio op afstand gebeurt, en dat het lastig is om hier als gemeenteraad effectief invloed op uit te oefenen. Daarom vroeg de rekenkamer TwynstraGudde te onderzoeken hoe raadsleden invloed kunnen uitoefenen op regionale thema’s. 

Onze aanpak: governance als fundament 

Naarmate het bestuurlijk en financieel belang van de Regio groeit, wordt het belangrijker dat raadsleden goed worden meegenomen in keuzes over taakverdeling en uitvoering. Regionale samenwerking raakt immers direct aan de kaderstellende en controlerende rol van de raad.  

Om de samenwerking goed in kaart te brengen, bekeek TwynstraGudde het vraagstuk vanuit een breed perspectief. We richtten ons niet op losstaande uitvoeringsvraagstukken, maar op de gehele governance: van sturing en beheersing tot verantwoording en toezicht. Door vanuit dit brede kader naar het vraagstuk te kijken, kregen we zicht op de mechanismen achter het politieke bestuur.  

Samen in gesprek met raad en regio

In ons onderzoek combineerden we documentanalyse met interviews en interactieve sessies met de gemeenteraad van Huizen. We spraken met ambtelijke en bestuurlijke betrokkenen binnen zowel de gemeente als de Regio. In een eerste sessie met de raad zijn we aan de hand van stellingen en discussie in gesprek gegaan over de ervaren afstand tot de Regio en het gebruik van raadsinstrumenten. Tijdens een tweede sessie, later in het proces, werkten we met concrete casussen om de rol van de raad tastbaar en actueel te maken. Deze sessies zetten aan tot reflectie en dienden als input voor ons onderzoeksrapport. 

Van inzicht naar handelingsperspectief: concrete handvatten voor meer invloed

Het resultaat is een helder en praktisch rapport met bevindingen en concrete aanbevelingen. Denk aan betere en tijdige agendering en scherpere informatievoorziening. Ook bevat het rapport een overzicht van concrete instrumenten die de raad ter beschikking heeft.  

In de raad en het college is het onderzoek de aanzet geweest om gezamenlijk verder in gesprek te gaan over de samenwerking. De rekenkamer stelde op basis van het rapport een bestuurlijke nota op met conclusies en aanbevelingen aan de raad, het college en het regiobestuur. Het rapport en de nota zijn toegelicht in de commissiebehandeling. Raadsleden beschikken nu over duidelijke handvatten waarmee ze hun kaderstellende en controlerende taken beter kunnen invullen. Zo kunnen ze bijdragen aan een transparantere en effectievere samenwerking in de regio. Dit versterkt niet alleen de positie van de raad, maar vergroot ook het vertrouwen van inwoners in de legitimiteit van regionale besluitvorming.  

Als het aan de raadsleden zelf ligt, is dit pas de eerste stap: de raad nam het initiatief om het rapport te delen met andere gemeenten in de Regio Gooi en Vechtstreek, in de hoop om het onderwerp te agenderen bij een volgend regiopodium.   

Waarom TwynstraGudde? 

Wij hebben ruime ervaring met het uitvoeren van evaluaties en rekenkameronderzoeken. Die ervaring combineren we met gedegen kennis van regionale samenwerking en gemeenschappelijke regelingen. Ons team bestaat uit onderzoekers die brede ervaring hebben binnen en met gemeenten. Dit maakt dat we het onderzoek uitvoeren met een scherp gevoel voor de politiek-bestuurlijke context. Wil je weten hoe jouw gemeenteraad meer grip kan krijgen op regionale samenwerking? Neem contact met ons op voor een verkennend gesprek.