Elke dag wordt er met ontzettend veel toewijding gewerkt om goede zorg te leveren. En ook om die zorg elke dag stap voor stap beter te maken. Toch blijkt het in de praktijk lastig om noodzakelijke veranderingen te realiseren in de zorgpraktijk. Er is geen gebrek aan goede plannen, vertelt interim directeur Linda Duijn. Zij legt uit dat de oplossingen veelal wel uitgeschreven staan, maar dat het ontbreken van een degelijk plan voor de realisatie de grootste faalfactor is.
De richting is vaak wel duidelijk, maar toch is er geen beweging
‘Zorgorganisaties zijn best goed in het maken van plannen. Zeker als het gaat om strategie en beleid. Er kan daarover oeverloos gepraat en gediscussieerd worden. Terwijl in veel gevallen de richting wel staat uitgeschreven of zelfs dat collega-instellingen het al aan het doen zijn. We zijn regelmatig te voorzichtig in het maken van de noodzakelijke stappen en missen besef van urgentie. Bijvoorbeeld als wachtlijsten van meer dan zes maanden blijven oplopen, terwijl er goede oplossingen liggen om dit het hoofd te bieden. Meestal is het gebrek aan sterk leiderschap, een degelijk projectplan en voldoende slagkracht het probleem.’
Je moet dicht op de bal zitten en aandacht geven aan je mensen
‘Als men dingen niet voor elkaar krijgt, merk ik dat ik als interim directeur wel iets meer bewegingsruimte heb of kan creëren. Je biedt andere perspectieven, competenties en leiderschapsstijlen. Men verwacht ook van mij dat ik zaken in beweging krijg; dat ik tot doorbraken kom. Soms moet ik die forceren en kan het schuren. Maar het is opvallend dat ik vaak één van de eerste managers ben die langskomt op de werkvloer en in gesprek gaat over wat er te doen staat. Om je strategie werkend te krijgen, moet je juist dicht op de bal zitten. Dan kan alleen als je in de organisatie staat, met mensen spreekt en zelf ervaart welke dilemma’s er spelen. Zorginstellingen moeten mijns inziens opletten dat ze niet te institutioneel worden, met management en staf op te grote afstand van de zorgpraktijk.’
Waarom is daarom!
‘Natuurlijk moet je goed nadenken over hoe je je ambities kunt bereiken, maar het moet geen navelstaren worden. Er liggen grote opgaven met een enorme urgentie om deze op te lossen. Het is belangrijk om het goede gesprek op de juiste tafels te organiseren, maar daarna ook de werkelijkheid te accepteren en aan de bak gaan. Als je de opgave zichtbaar en voelbaar maakt en de urgentie uitvergroot krijg je mensen snel op één lijn. En die lijn moet je vervolgens ook stevig vasthouden met elkaar. Je legt uit en inspireert, maar soms is het ook gewoon: Waarom? Daarom! Natuurlijk blijft er altijd twijfel en tegenslag, maar uiteindelijk gaat het erom dat je met elkaar vastberaden blijft stoeien tot je er bent. Met veel energie en optimisme.’
Ambities concreet maken en structuur geven
‘Ambities gaan pas leven in de organisatie als die op alle agenda’s staan. Niet alleen bij bestuur en managers, maar bij iedereen in de organisatie. Vaak ziet men echter door de bomen het bos niet meer door de veelheid aan projecten, waartussen geen samenhang of verbinding lijkt te zijn. Het is essentieel om die met focus te richten en structuur te geven. Door bijvoorbeeld een beperkt aantal duidelijke thema’s aan te brengen, met concrete doelen. Waarop je kunt sturen, doorvragen en verantwoorden. Maar ook waarmee je mensen kunt enthousiasmeren en aansporen om onderdeel te worden van de verandering die nodig is. Geef mensen heldere kaders mee, maar ook het vertrouwen om daarbinnen aan de slag te gaan. Daag ze uit om samen met creatieve oplossingen te komen.’
Durf te laten zien dat het anders moet én kan
‘Ik zou zorgorganisaties dan ook gunnen dat we meer durf tonen om fundamentele verbeteringen door te voeren. Dat we stoppen met pleisters plakken. Stoppen met suboptimale oplossingen te realiseren. En kritisch stil durven staan bij waarom we de dingen doen zoals we die doen. Volgens mij is er nog veel meer efficiëntie mogelijk in de zorg en omarmen we vernieuwing veel te voorzichtig. Natuurlijk zijn er op sommige dossiers ook landelijke-politieke keuzes noodzakelijk of ben je sterk afhankelijk van bijvoorbeeld gemeenten. Maar stil blijven zitten of botsen met die boze buitenwereld is geen optie: zorg voor een gedegen plan en durf te laten zien dat het anders moet én kan.’
Het geweld dat slechte managers de organisatie aandoen
‘Helaas kom ik regelmatig een moedeloze organisatie tegen, waarin mensen niet trots meer zijn op de eigen organisatie. Men voelt zich niet betrokken, raakt verandermoe en is er mijns inziens te veel tolerantie voor negativiteit. Het gaat geleidelijk, maar er vormt zich een schadelijke neerwaartse spiraal waardoor de taakvolwassenheid afneemt en managers zich steeds minder bemoeien met de opgaven binnen en rondom de organisatie. Managers die geen sturing en begeleiding kunnen geven aan organisatieontwikkeling laten we in de zorg te lang zitten. Dat is in eerste plaats niet goed voor de persoon in kwestie, maar maakt afdelingen en teams ook lam. Er ontstaat ontwijkgedrag en een voedingsbodem voor mislukte veranderprocessen. Om dit te herstellen kan het bijzonder helpend zijn om als interim directeur tijdelijk in te stappen. Om een impuls te geven die nodig is, om oude patronen te doorbreken en ruimte te maken voor vernieuwing.’
Hou van je mensen!
‘We moeten niet vergeten hoeveel passie en bevlogenheid mensen in een zorgorganisatie hebben. En je hebt ze allemaal keihard nodig om je ambities te realiseren. Het grijpt me daarom enorm aan als daar roekeloos mee om wordt gegaan. Hou van je mensen! De staat van hun passie en bevlogenheid moet je als bestuurder of manager echt raken. Stimuleer medewerkers om zich uit te spreken en pak positieve én negatieve signalen serieus op. Toon empathie, luister actief en durf jezelf kwetsbaar op te stellen.’
Stel een vraag
Wil je verder van gedachte wisselen over het werkend krijgen van de strategie in jouw organisatie? Of ben je benieuwd hoe interim-managers een strategie werkend kunnen krijgen in jouw organisatie? We praten er met plezier een met je over tijdens een (digitale) kennismaking. Wil je een afspraak inplannen? Neem in dat geval contact met ons op.
