Gemeente Assen versterkt haar risicomanagement

Gemeentes krijgen te maken met steeds complexere projecten en programma’s, bijvoorbeeld op het gebied van de energietransitie en woningbouw. In zo’n context is risicomanagement cruciaal om goede besluiten te nemen en verantwoording af te leggen. De rekenkamer van de gemeente Assen wilde graag helderheid: in hoeverre weet de gemeente risico’s te identificeren en beheersen? En hoe zorg je ervoor dat de gemeenteraad zijn kaderstellende en controlerende rol hierin goed vervult? TwynstraGudde onderzocht hoe de gemeente haar risicomanagement heeft ingericht, hoe het in de praktijk wordt uitgevoerd en hoe het bestuurlijk is verankerd.

Een brede onderzoeksaanpak

In ons rekenkameronderzoek kozen we voor een brede, integrale aanpak. We startten met een documentenstudie van beleidsnota’s, P&C-stukken, projectplannen en raadsvoorstellen. Daarna volgden interviews met ambtelijk en bestuurlijk betrokkenen, onder wie wethouders, programmamanagers en concerncontrollers. Om te zien hoe risicomanagement in de praktijk werkt, onderzochten we drie uiteenlopende projecten op verschillende domeinen: de grondexploitatie Kloosterakker, de Hervormingsagenda Jeugd en het Warmtenet Lariks. Tot slot organiseerden we een raadsessie om het perspectief van raadsleden op risico’s en de informatievoorziening hierover te verkennen. Deze combinatie gaf een compleet beeld van beleid, uitvoering en bestuurlijke rollen.

Sterke punten en kansen voor verbetering

Het onderzoek bracht een genuanceerd beeld naar voren van het risicomanagement in de gemeente. Financiële risico’s worden systematisch geïnventariseerd en geactualiseerd, en de raad wordt regelmatig via de P&C-cyclus geïnformeerd. Ook is er veel impliciete aandacht voor risicobeheersing in de organisatie. Tegelijkertijd biedt het risicomanagement ruimte voor verdere versterking. Zo verdienen niet-financiële risico’s, bijvoorbeeld op organisatorisch, juridisch of maatschappelijk vlak, meer expliciete aandacht. Daarnaast kan meer centrale sturing bijdragen aan samenhang en consistentie in de aanpak van risicomanagement in de gemeente, en is er winst te behalen in de volledigheid van de informatievoorziening aan de raad. 

Concrete handvatten

TwynstraGudde vertaalde deze inzichten naar praktische aanbevelingen. Zo adviseerden we om de nota risicomanagement te herijken en daarbij expliciet aandacht te besteden aan niet-financiële risico’s. Ook adviseerden we om het proces te professionaliseren, met een centrale coördinatie, training en een handreiking voor medewerkers. Verder raadden we aan om in raadsvoorstellen een duidelijke risicoparagraaf op te nemen en afspraken te maken over intensievere betrokkenheid van de raad bij risicovolle projecten. Deze aanbevelingen hebben we toegelicht met voorbeelden van best practices uit andere gemeenten. De gemeente kreeg daardoor direct inzicht in praktische vervolgstappen en werkt inmiddels, met ondersteuning van TwynstraGudde, aan het opstellen van een handreiking en het trainen van projectleiders in risicomanagement.

Waarom TwynstraGudde?

Ons multidisciplinaire team is niet alleen gespecialiseerd in risicomanagement en rekenkameronderzoeken, maar heeft ook brede ervaring in gemeentelijke contexten. Daardoor combineren onze adviseurs inhoudelijke scherpte met bestuurlijke sensitiviteit. Ons doel is om een integraal beeld te geven van hoe risicomanagement in de praktijk functioneert. Dat doen we door beleid, uitvoering en bestuur in samenhang te onderzoeken. We werken met concrete praktijkvoorbeelden, waardoor dit abstracte onderwerp tastbaar en herkenbaar wordt. Zo helpen we rekenkamers en raden om grip te krijgen op complexe governancevraagstukken.