Interview Facility & Workplace Management marktonderzoek 2025 Schoonmaak staat aan vooravond van technologische en sociale revolutie

‘2024 was een jaar van verschuivingen, waarbij duurzaamheid, technologie en kostenbeheersing centraal stonden. Met name de krappe arbeidsmarkt was een uitdaging voor facilitaire partijen, opdrachtgevers in het onderwijs, de zorg en de facilitaire sector.’ Dit zegt Diane van Dijk, algemeen directeur van CSU, een landelijk schoonmaakbedrijf, gespecialiseerd in schoonmaakdiensten voor sectoren als zorg, onderwijs en bedrijfsleven. Het bedrijf richt zich met name op duurzaamheid, innovatie en goed werkgeverschap en heeft ruim 16.000 medewerkers in dienst.

Toegevoegd door Froukje Terpstra op 28 mei 2025

De krappe arbeidsmarkt was vorig jaar een ingewikkelde uitdaging voor de schoonmaakbranche. Van Dijk: ‘De enorme loonsverhogingen in onze branche waren significant. In de dienstverlening gaat 85% van de kosten naar personeel, dus als de lonen stijgen en dit niet wordt doorbelast, komt de continuïteit in gevaar. Kostenbeheersing is belangrijk, maar mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van de dienstverlening.’ CSU werkt vanwege de risico's niet meer via platforms met zzp’ers. ‘We zetten onze zzp’ers in als interimmers en we streven naar meer vaste aanstellingen. De motivatie van flexibele krachten was groot, maar de veranderde wetgeving dwingt ons tot een andere aanpak.’

Sprongen voorwaarts met datagedreven schoonmaak

Een belangrijke kans is de juiste inzet van technologie. Van Dijk: ‘We beschikken over een schat aan data, bijvoorbeeld voor datagedreven schoonmaak. In 2024 hebben we veel data verzameld en onze uitdaging is om deze informatie optimaal te benutten. Kunnen we data van sensoren of andere opdrachtgevers vertalen naar onze specifieke situatie? Robotisering en mechanisering lijken nu grote sprongen voorwaarts te maken. Waar robots voorheen alleen grote, lege ruimtes konden schoonmaken, kunnen ze, dankzij AI en een compacter formaat, nu in meer diverse ruimtes worden ingezet.’

'Ik geloof in een combinatie van high touch en high tech, met altijd een menselijke aanwezigheid. We staan aan de vooravond van een technologische revolutie, maar de volledige impact zien we pas over tien jaar.'

Diane van Dijk, directeur CSU

Robots vergroten duurzame inzetbaarheid van schoonmakers

CSU doet op diverse locaties pilots met robots en op sommige plekken worden ze al continu gebruikt. ‘Op vijftig locaties testen we mechanisering samen met schoonmaakmedewerkers. We kijken daar naar de mogelijkheden voor de klant, de schoonmaakmedewerker en CSU.’ Technologie ziet zij dan ook niet als bedreiging, maar een kans om medewerkers duurzaam inzetbaar te houden. ‘Ik geloof in een combinatie van high touch en high tech, met altijd een menselijke aanwezigheid. Experimenteren is cruciaal, mede door de uitdagingen op de arbeidsmarkt en de nadruk op duurzame inzetbaarheid. Technologie heeft ook een positieve invloed op de betaalbaarheid van schoonmaakdiensten. We staan aan de vooravond van een technologische revolutie, maar de volledige impact zien we pas over tien jaar.’

Schoonmaak staat aan vooravond van technologische en sociale revolutie

Diane van Dijk, directeur CSU

Duurzaamheid geen optie meer, maar vereiste

Duurzaamheid is in de schoonmaakbranche niet langer een optie, maar een vereiste. ‘De CSRD-wetgeving heeft een extra impuls gegeven aan de urgentie om duurzame praktijken te implementeren. Bedrijven zijn bezig met het integreren van duurzaamheid in hun kernactiviteiten. Bovendien hecht de jongere generatie hier steeds meer waarde aan bij de keuze voor een werkgever.’

Van Dijk stelt dat de schoonmaakbranche hierin ook een verantwoordelijkheid heeft, bijvoorbeeld op het gebied van duurzame oplossingen en materialen. ‘We zoeken de samenwerking actief op met concurrenten als Asito en GOM, bijvoorbeeld om duurzame handschoenen te ontwikkelen. Gezamenlijk hebben we een enorme impact. Met onze massa kunnen we een belangrijk statement maken in de markt.’

Single service-inkoop biedt flexibiliteit en wendbaarheid

Uit het Facility & Workplace Management-marktonderzoek blijkt dat partijen vaker kiezen voor single services dan dat ze inkoop van facilitaire activiteiten bundelen. Van Dijk herkent dit: ‘We zien een toenemende behoefte aan single service-inkoop, waarbij opdrachtgevers specialisten zoeken voor uiteenlopende diensten. De ontwikkelingen gaan zo snel dat het voor generalisten moeilijk is om bij te blijven. Single service-inkoop biedt flexibiliteit en wendbaarheid en de mogelijkheid om continu te innoveren.’ Ze benadrukt dat de ontwikkelingen binnen de schoonmaakbranche zo snel gaan, ‘dat je die als generalist niet kan bijbenen. De schaal is heel anders. Partijen die hun eigen diensten outsourcen, kunnen de schoonmaker niets bieden qua loopbaan of middelen. Dat kan je als N=1 niet meer bieden. Daarom blijft het uitbestedingspercentage hoog.’

'Bij CSU merken we dat nieuwe medewerkers een klik zoeken. De employee journey moet kloppen en het morele kompas speelt een belangrijke rol: voel ik me hier thuis?’

Diane van Dijk, directeur CSU

Cultuur boven ‘purpose’?

In de prioriteiten van jonge professionals ziet Van Dijk een interessante verschuiving. ‘Stond voorheen de purpose van een bedrijf centraal, anno nu ligt de nadruk veel meer op de bedrijfscultuur. Een fijne, inclusieve werkomgeving die aansluit bij persoonlijke waarden is essentieel. Bij CSU merken we dat nieuwe medewerkers een klik zoeken. De employee journey moet kloppen en het morele kompas speelt een belangrijke rol: voel ik me hier thuis?’

Inclusie en welzijn staan centraal

Van Dijk wil haar medewerkers ‘digiwise’ maken en hun financiële fitheid bevorderen. ‘Vitaliteits- en gezondheidsprogramma’s vinden we essentieel. De huidige arbeidskrapte vraagt om een inclusieve aanpak, waarbij we rekening houden met de diversiteit van onze medewerkers. Ook opdrachtgevers zoeken naar manieren om onze medewerkers meer bij hun organisatie te betrekken. Dat past ook volledig in de driehoeksverhouding tussen medewerkers, CSU en opdrachtgevers.’ Sommige opdrachtgevers bieden CSU-medewerkers al dezelfde sport- of recreatieve faciliteiten als hun eigen medewerkers. ‘Dit draagt bij aan een veilige en gezonde werkomgeving en zorgt ervoor dat medewerkers werkplezier ervaren, gezien worden en fijn kunnen werken.’

In eigen taal spreken met vertaaloortjes

Een mooie sociaal-technologische ontwikkeling vindt Van Dijk de vertaaloortjes, waarmee medewerkers in hun eigen taal kunnen spreken. ‘Eerst waren we strikt in het gebruik van Nederlands of Engels, maar daar stappen we vanaf. De samenleving en arbeidsmarktkrapte vragen om een andere aanpak. AI kan hierbij helpen, bijvoorbeeld door teksten te vertalen naar B1-niveau, zodat ze beter aansluiten bij de doelgroep.’

Meer op resultaat sturen dan op de ‘hoe’

Samenwerking en heldere communicatie staan voor Van Dijk centraal. ‘Geef als facilitair manager duidelijk je verwachtingen en doelstellingen aan. In het verleden werd dit vaak niet gedeeld, maar samenwerken is een must om resultaten te boeken. We sturen ook meer op resultaat dan op de ‘hoe’. Het gaat om het totale plaatje, inclusief energieverbruik. Zo meten we de CO2-impact, zowel op het gebied van duurzaamheid als op sociaal gebied. Denk aan loyaliteit en tevredenheid. We adviseren bijvoorbeeld over de wetgeving rondom single use-cups. Veel bedrijven worstelen hiermee. Vanuit een duurzaamheidsperspectief helpen en ondersteunen we de opdrachtgever bij de operationalisering en implementatie van veranderingen in de praktijk.’