Werken aan transities

Met onze adviseurs, managers en opleiders dragen we bij aan duurzame, maatschappelijke veranderingen. De uitdagingen zijn groot, maar onze kracht ligt in daadkracht. We krijgen maatschappelijke transities werkend.

Transities

Impact

Opleiden

Wie we zijn

Bij TwynstraGudde werken mensen met zeer uiteenlopende expertises. Onze adviseurs, managers en opleiders vullen elkaar aan en dagen elkaar uit. Want samen komen we verder. Een oplossing is pas goed als die uitvoerbaar is. En als onze samenleving er blijvend wat aan heeft. We krijgen maatschappelijke transities werkend.

Ontdek

Recente vacatures
Executive search

Junior adviseur contracteren en aanbesteden van samenwerking

Als adviseur contracteren en aanbesteden werk je in projecten en programma’s aan bijvoorbeeld het in stand houden van onze infrastructuur, de waterveiligheid en aan ontwikkelingen om de energietransitie mogelijk te maken. Stuk voor stuk grote en complexe investeringsopgaven. Geen enkele...

Solliciteer nu
Aanbesteden en contracteren

Jurist

Wil je werken binnen een dynamisch team waarbij je zowel contact hebt met de publieke als de private sector? Wil je meebouwen aan de verdere uitbreiding van een snelgroeiend team met oog voor een goede werk-privé balans? En heb je affiniteit met bouwrecht, aanbestedingsrecht, ondernemingsrecht of...

Solliciteer nu

Impact

Als aanjager van verandering staan we boven de belangen en tussen de partijen. We leven ons in, verkennen, analyseren, verhelderen, verbinden en ontwikkelen. We breken open wat in beton gegoten lijkt te zijn. Versnellen wat vast dreigt te lopen en brengen projecten tot een goed einde. Zo maken we blijvend impact op morgen.

Onze impact

Onze resultaten bij opdrachtgevers

Werken bij

Bij TwynstraGudde vinden we het belangrijk dat je jezelf continu kan blijven ontwikkelen. We bieden je hiervoor diverse mogelijkheden. Ook in onze arbeidsvoorwaarden heb je diverse keuzemogelijkheden.

Maak kennis

Recente vacatures
Human Resources

Junior adviseur contracteren en aanbesteden van samenwerking

Als adviseur contracteren en aanbesteden werk je in projecten en programma’s aan bijvoorbeeld het in stand houden van onze infrastructuur, de waterveiligheid en aan ontwikkelingen om de energietransitie mogelijk te maken. Stuk voor stuk grote en complexe investeringsopgaven. Geen enkele...

Solliciteer nu
Interne functie

Jurist

Wil je werken binnen een dynamisch team waarbij je zowel contact hebt met de publieke als de private sector? Wil je meebouwen aan de verdere uitbreiding van een snelgroeiend team met oog voor een goede werk-privé balans? En heb je affiniteit met bouwrecht, aanbestedingsrecht, ondernemingsrecht of...

Solliciteer nu
TwynstraGudde_60jaa_wit
Werken bij

    Waar wij aan werken

    Met onze adviseurs, managers en opleiders dragen we bij aan duurzame, maatschappelijke veranderingen. Denk aan de energietransitie en de klimaatdoelen, de toekomst van de landbouw, goed onderwijs, passende zorg, oplossingen voor de krapte op de woningmarkt en hoe we het best van A naar B reizen. De uitdagingen zijn groot, maar onze kracht ligt in daadkracht. We laten transities werken.

    Wie we zijn

    Onze adviseurs en managers hebben uiteenlopende expertises en voelen zich verantwoordelijk voor de uitvoering. Duurzaamheid is een integraal onderdeel van onze werkwijze.

    ‘De Refugee Talent Hub brengt werkgevers en vluchtelingen dichter bij elkaar.’

    Jasper Oudshoorn, Adviseur Zorg

    Impact op morgen

    Wij voelen ons betrokken bij de wereld om ons heen en werken aan urgente vraagstukken. Alles om Nederland verder te helpen en transities werkend te maken.

    Recente vacatures

    Executive search

    Junior adviseur contracteren en aanbesteden van samenwerking

    Als adviseur contracteren en aanbesteden werk je in projecten en programma’s aan bijvoorbeeld het in stand houden van onze infrastructuur, de waterveiligheid en aan ontwikkelingen om de energietransitie mogelijk te maken. Stuk voor stuk grote en complexe investeringsopgaven. Geen enkele...

    Solliciteer nu
    Aanbesteden en contracteren

    Jurist

    Wil je werken binnen een dynamisch team waarbij je zowel contact hebt met de publieke als de private sector? Wil je meebouwen aan de verdere uitbreiding van een snelgroeiend team met oog voor een goede werk-privé balans? En heb je affiniteit met bouwrecht, aanbestedingsrecht, ondernemingsrecht of...

    Solliciteer nu

    Blogreeks perspectieven op handelen in transities Versnelling in transities door impasses die vertragen

    We zitten middenin een aantal grote transities. Dat is te merken aan de druk van binnen en van buiten op de verschillende markten, sectoren en organisaties. We ervaren crises die de onhoudbaarheid van de huidige systemen laten zien. Alternatieven en protesten geven aan dat fundamentele verandering nodig is. Hoe moeten we laveren tussen het werkend krijgen van het nieuwe en het afbreken van het oude? Wat vraagt het van ons als leiders, veranderaars en organisaties om vorm te geven aan transities? Hoe organiseren we ons in chaos en onzekerheid? In deze blogreeks delen we inzichten over leiderschap en onconventionele veranderingsmethoden zodat we transities beter kunnen begrijpen, beïnvloeden, versnellen en werkend krijgen.

    Toegevoegd door Lian Bongers op 23 oktober 2023

    Elke dag lezen en horen we over de klimaatverandering, sociale ongelijkheid, de energiecrisis, stikstofcrisis, woningnood en digitaliseringsvraagstukken. Deze uitdagingen grijpen op elkaar in en worden niet altijd voldoende effectief aangepakt met bestaande methoden of interventies. Daarvoor is iets anders nodig en dus is het belangrijk om onze methoden te blijven innoveren. Sommigen zeggen dat de tijd gaat dringen. Actiegerichtheid is nodig, maar in de praktijk zien we regelmatig dat het vastloopt. Dat besluiten juist worden uitgesteld door polarisatie en dat hierdoor impasses ontstaan. Werken deze impasses vertragend voor de duurzaamheidstransities - zoals we nu bijvoorbeeld zien met de stikstofcrisis - of zijn ze ook functioneel en in sommige gevallen zelfs noodzakelijk? In dit blog ga ik dieper in op de functie van impasses voor het realiseren van onze duurzaamheidstransities.

    transitie

    Het systeem kantelen is moeilijk

    Bij transities is het kantelen van het gehele systeem (de manier waarop we denken, doen en organiseren) nodig om tot diepgaande verandering te komen. Volgens André Schaminée vereist sturing in transities nieuwe benaderingen, omdat de complexiteit van de problemen een de onderlinge verwevenheid van ontwikkelingen permanente onzekerheid creëren. 'We weten al vrij goed wat ons te doen staat maar veel minder hoe dat te doen'. Het omkeren van een bestaand systeem is moeilijk, vooral als dit wordt gedomineerd door behoudende krachten. 

    We kennen allemaal wel de uitspraak ‘de kalkoen die z’n eigen kerstdiner moet voorbereiden’, die impliceert dat de uitdaging of situatie zo uitdagend is dat je jezelf, je huidige positie en belangen op het spel moet durven zetten. Het impliceert ook machtsverschuivingen, waarbij het innovatieve nichepartijen (Geels, 2005) streven naar duurzame verandering, terwijl behoudende regimespelers (Rip en Kemp, 1998) vasthouden (bewust maar ook onbewust) aan traditionele werkwijzen. Dat spel is ingewikkeld en duurt lang waardoor het gevoel van onmacht, ongemak en besluiteloosheid alleen maar groter lijkt te worden. Hierdoor kunnen we stellen dat het kantelen van een compleet systeem erg lastig is.

    Disruptieve acties zijn nodig 

    In een eerder blog hebben we kunnen lezen dat activisme nodig is om de bestaande macht aan te zetten tot actie en dat ‘verbindend activisme’ kan bijdragen aan een versnelling van de bestaande naar de gewenste nieuwe situatie. Al eeuwenlang worden protesten georganiseerd. Vroeger was dit vooral tegen de politiek, criminaliteit of religieuze zondaars. In 20e eeuw stonden protesten vooral in het teken van het doorbreken van taboes, bijvoorbeeld acceptatie van abortus of homoseksualiteit, of ingaan tegen de gevestigde orde.

    Tegenwoordig zijn klimaatprotesten prominenter en nemen ze verschillende vormen aan om verandering te bewerkstelligen. De huidige heersende partijen tonen soms weerstand en houden, vaak ook onbedoeld, bestaande patronen en systemen in stand omdat veel aspecten van een transitie buiten hun directe invloedssfeer liggen. Daar zijn ze in de meeste gevallen nog niet op ingesteld. Hierdoor ontstaan stagnaties en impasses. Ze fungeren als het ware als kritische momenten waarop we de status quo in twijfel kunnen trekken. Activisten, maar ook transitiewetenschappers zoals Loorbach (Drift rapport, Sturing in transities, 2020) en Rotmans (J.Rotmans & M. Verheijden, Omarm de chaos, 2021), zijn ervan overtuigd dat meerdere disruptieve acties nodig zijn om druk te zetten op de nodige maatregelen omwille van de klimaatdoelstellingen.

    De paradox van impasses

    Impasses en stagnaties lijken dus voor vertraging te zorgen in de transities die we nastreven. En dat vinden we al snel vervelend en ongemakkelijk.

    Wij mensen kunnen moeilijk omgaan met vertraging en plannen die uitgesteld worden. Het zorgt voor ongemak en spanning terwijl we juist graag concrete oplossingen op korte termijn willen.

    Het is onze natuurlijke menselijke neiging om ongemak te vermijden en we vinden het moeilijk om onmacht te verdragen. Dit gedrag is geworteld in onze overlevingsinstincten, waarbij het vermijden van ongemakkelijke situaties dient om gevaar te ontwijken en ons fysiek en emotioneel welzijn te waarborgen. Bovendien wordt het tonen van onmacht vaak als zwakte gezien, wat leidt tot een sociale druk om zwaktes en emoties te onderdrukken. Mensen hebben ook de neiging om controle te willen behouden. Dit resulteert in het snel aandragen van oplossingen om daadkrachtig en resultaatgericht over te komen, wat meestal leidt tot korte termijn optimalisatie zonder de diepere problemen aan te pakken.

    Bij transitievraagstukken, die complex en langetermijngericht zijn, is het extra uitdagend om de juiste besluitvormingsstappen te nemen. De auteurs, Leike van Oss en Jaap van ’t Hek (L. van Oss & J. van ’t Hek, Onmacht in samenleving en Organisatie, 2020), benadrukken in hun boek de complexiteit van het omgaan met onmacht, zowel op individueel als organisatorisch niveau. Ze stellen dat het vermijden van ongemak en het negeren van onmachtige gevoelens resulteren in ineffectieve besluitvorming en dat het cruciaal is om diepere problemen aan te pakken, vooral bij langdurige en complexe transitieprocessen (zie blog 2 voor meer over onmacht). 

    Zelf herken ik dit ook, omdat ik als adviseur wil bijdragen aan een oplossing voor de klant. Als zich onvoorziene situaties voordoen die leiden tot vertraging, dan heb ik de neiging om snel om te denken, flexibel te zijn en te bedenken wat er wél mogelijk is. Veelal op korte termijn om toch resultaten te boeken en toegevoegde waarde te leveren voor de klant. In dat geval vind ik het lastig om het ongemak toe te laten, het ‘niet-weten’ te verdragen en de tijd te nemen om te reflecteren (zelf of samen met de klant) op de situatie om tot andere, wellicht betere, oplossingen of inzichten te komen.

    Maar wat als we dit eens omdenken? Hoe kunnen impasses dan bijdragen aan een doorbraak bij het oplossen van complexe transitievraagstukken? Het is mogelijk om verschillende voordelen aan deze periodes van stagnatie te koppelen en deze als kans te zien. Ik benoem er een aantal.

    We kunnen veel leren in deze periodes van stagnatie door te reflecteren en eerdere benaderingen en strategieën te heroverwegen

    Impasses geven de kans om dieper na te denken over de complexiteit en om andere perspectieven en te onderzoeken. Reflectie en heroverweging kan zorgen voor het beter begrijpen van problemen en kan inzicht geven dat bepaalde benaderingen ineffectief zijn en aanpassing vereisen. Dit kan bijvoorbeeld door de geschiedenis op het betreffende thema erbij te halen. Door historische momenten, zogenaamde ‘Critical Turning Points’ (CTP’s), in verband te brengen met het huidige thema, kunnen we begrijpen hoe deze impasses deel uitmaken van langdurige processen en hoe ze ons kunnen helpen vooruit te kijken. Een voorbeeld hiervan is het Klimaatakkoord van Parijs, dat als CTP fungeert voor de klimaattransitie.

    Impasses geven meer tijd voor betere betrokkenheid en draagvlak van partijen

    In tijden van impasses kunnen belanghebbenden gedwongen worden om intensiever met elkaar samen te werken, zelfs met partijen buiten hun gebruikelijke kring. Het daadwerkelijk openstaan voor andere waarden en ideeën en samen optrekken kan het vertrouwen en begrip vergroten, waardoor de steun voor nieuwe duurzaamheidsinitiatieven kan worden versterkt. Samenwerking en draagvlak  in transities is essentieel om tot vernieuwing te komen.

    Door impasses stijgt de veranderdruk en noodzaak om te innoveren

    De druk om te veranderen en te innoveren neemt toe tijdens impasses, aangezien ze leiden tot bezinning en het verkennen van innovatieve oplossingen. Het ‘niet-weten’ opent de deur voor creatieve benaderingen en het uitdagen van bestaande normen en systemen. Dit kan leiden tot radicale veranderingen die nodig zijn voor een duurzame toekomst. Een voorbeeld hiervan is het openbaar maken van feitelijke informatie over fossiele subsidies, wat de veranderdruk vergroot en radicale benaderingen voor maatschappelijke transities aanmoedigt.

    Impasses kunnen bijdragen aan duurzame besluitvorming

    Stagnatie en het tijdelijk ‘niet-weten’ kan leiden tot een duurzamere besluitvorming, ondanks de wens om direct te handelen. Ze dwingen betrokken partijen om diepgaandere overwegingen te maken, rekening houdend met langetermijndoelen en effecten op samenleving en milieu. Dit resulteert in kwalitatief betere besluitvorming voor de toekomst. 

    Maak kennis met het gedachtegoed van transitiedenken en de aanpak van transitiemanagement. 

    Wat vragen deze impasses van ons als leiders, professionals en veranderaars?

    Het omgaan met deze maatschappelijke impasses kan een flinke uitdaging zijn voor leiders, professionals en veranderaars. Wat kunnen wij doen om deze periodes van stagnatie te benutten?

    cijfers-voor blog-01Vermijd overhaaste oplossingen en omarm het niet-weten 

    In complexe transitievraagstukken ligt vaak druk op leiders en veranderaars om onmiddellijk te reageren. Het is de kunst om niet toe te geven aan impulsieve reacties uit angst of  onzekerheid. In plaats daarvan, geef jezelf de ruimte om te observeren, nadenken en reflecteren voordat je reageert. Dit vereist het vermogen om emoties zoals woede en frustratie te verdragen (Odette Moeskops; H02-Moeskops (roodpurper.nl) en ze om te zetten in constructieve boodschappen voor de anderen. 

    cijfers-voor-blog-02bBegrijp de dieper oorzaken en perspectieven

    Verdiep je in de onderliggende oorzaken van impasses. Bekijk de situatie vanuit verschillende perspectieven en leer van het verleden door bijvoorbeeld Critical Turning Points of een Learning History te identificeren en transitiemodellen te gebruiken (zoals bijvoorbeeld het X-curve-model (Drift, X-curve).

    cijfers-voor-blog-03bBetrek belanghebbenden en waarborg inclusiviteit  

    Organiseer dialoogsessies en breng verschillende stakeholders en partijen samen in bijvoorbeeld een transitie-arena. Zorg ervoor dat alle relevante partijen vertegenwoordigd zijn, inclusief onbekende (niche)partijen die nieuwe perspectieven kunnen bieden. Het creëren van breed draagvlak vereist openheid voor ontmoeting en diepgaand luisteren.

    cijfers-voor-blog-04Verschuif van ego naar eco

    Leiders en veranderaars moeten afstappen van het idee dat ze altijd een kant-en-klare oplossing moeten hebben. In plaats daarvan is een bredere focus op het collectieve belang en het welzijn van de samenleving cruciaal. Otto Scharmer (O. Scharmer, Theory U, 2009) pleit voor een bewustzijnsverschuiving van een egocentrische naar ecocentrische benadering. Oftewel jezelf inzetten als instrument (en je ego opzij zetten) om de transitie in het ecosysteem te begeleiden. Dit proces vereist geduld, tolerantie, een open geest, nieuwsgierigheid, vragen stellen, diepgaand luisteren en samenwerking. 

    cijfers-voor-blog-05Experimenteer, leer en communiceer 

    Neem kleine stappen in de gewenste richting van de transitie als de impasse te groot is om in één keer te overwinnen. Een incrementele aanpak kan de weerstand verminderen en geleidelijke verandering mogelijk maken. Evalueer samen, leer van zowel fouten als successen, en communiceer hierover om begrip te kweken voor de impasse en hoe hiermee om te gaan.

    Al met al lijken impasses in maatschappelijke transities vertragend, maar ze bieden de kans om te reflecteren op bestaande werkwijzen en cultuur, en om nieuwe doorbraken te ontdekken. Ze stimuleren bewustzijn, het doorbreken van oude patronen en experimenteren met systeemverandering. Stagnaties en impasses zijn ongemakkelijk maar essentieel om vooruitgang te boeken in het bereiken van de collectieve transitiedoelen.

    Aan de slag? 

    Wil jij na het lezen van dit blog reageren of wil je eens van gedachte wisselen over jouw transitie-opgave en hoe je daarin kunt handelen? Neem dan contact met mij op.

    Dit blog is de derde in deze blogreeks. In de blogreeks delen wij hoe we vanuit deze disciplines aankijken tegen transities. We delen onze zoektocht, inzichten en lessen over welk soort leiderschap en onconventionele manieren van veranderen nodig zijn in deze tijd. Zodat we transities beter kunnen begrijpen, beïnvloeden, versnellen en werkend krijgen.

    Wil jij als eerste het volgende blog ontvangen? Geef je dan hieronder op.

    Geef je op voor de blogreeks

    Meer inzichten

    Blogreeks perspectieven op handelen in transities

    De rol van wendbaarheid in transities

    — Johan Hageman
    Blogreeks perspectieven op handelen in transities

    Versnelling in transities door impasses die vertragen

    Lian Bongers
    Blogreeks perspectieven op handelen in transities

    Hoe we onbewust onmacht vergroten in organisaties

    Aniek Janssen

    Bekijk alle inzichten

    Aan de slag met impasses in jouw organisatie?

    Alle mensen

    Aan de slag met impasses in jouw organisatie?

    Alle mensen

    Impact op morgen

    Werken met TwynstraGudde betekent samen maatschappelijke transities werkend krijgen. Met advies, management oplossingen en opleidingen helpen we mensen en organisaties bij duurzame veranderingen. Onze kracht ligt in daadkracht. In het creëren van oplossingen die werkbaar zijn én werkbaar blijven. Samen met onze opdrachtgevers werken we aan een samenleving die schoon, veilig, gezond en weerbaar is. Zo maken we blijvend impact op morgen.

    Blijf op de hoogte

    TwynstraGudde logo
    Impact op morgen.