Niet alles kan tegelijk. De infrastructuur die we al tientallen jaren gebruiken kan de enorme versnelling van de energietransitie niet meer aan. De netbeheerders werken keihard om meer infrastructuur te realiseren. Maar de transitie naar een duurzaam energiesysteem vraagt ook om anders te kijken naar het optimaal gebruik van het huidige energiesysteem.
Inzicht verkrijgen
Anders kijken begint met het inzichtelijk maken van de uitdaging. Hoe hard gaat de elektriciteitsvraag groeien? In welke sectoren gaat deze groei het hardst? En op welke locaties worden deze ontwikkelingen verwacht? Het verkrijgen van inzicht in deze vragen, vraagt van ons om meer vooruit te kijken en uit te zoomen van de waan van de dag. Hiermee krijgen we meer grip op de huidige netcongestiesituatie én geeft het zicht op toekomstige ontwikkelingen om te voorkomen dat we in 2030 weer een capaciteitsprobleem hebben.
Nieuwe regionale samenwerkingen
De informatie voor dit inzicht ligt voornamelijk bij gemeenten. Zij zijn het aanspreekpunt waar bijna alle ontwikkelingen terechtkomen als het gaat om woningbouw, uitbreiding van bedrijventerreinen, aanleg van publieke laadpalen voor personenvervoer en logistiek en realiseren van duurzame opwekprojecten. Lokale overheden zijn hier al volop mee bezig in trajecten als de Regionale Energiestrategie (duurzame opwek en warmte), Regionale Agenda Laadinfrastructuur (duurzame mobiliteit), de Cluster Energiestrategie (verduurzaming industrie) en Woondeals en verstedelijkingsstrategieën (woningbouw). Al deze ontwikkelingen concurreren om dezelfde capaciteit op het elektriciteitsnet. De informatie ligt nu nog vooral sectoraal binnen één beleidsafdeling. De uitwisseling tussen sectoren, integraal kijken, is essentieel om een volledig beeld te vormen. Daarom zijn nieuwe samenwerkingen nodig binnen gemeenten en ook tussen gemeenten en andere relevante stakeholders, zoals netbeheerders, provincie, branchevereniging en industriële grootverbruikers. Het energienet stopt niet bij gemeentegrenzen en vraagt om bovenlokale en regionale samenwerking.
Regionaal programmeren
De aanpak van integraal programmeren is heel geschikt om regionaal deze benodigde inzichten te verkrijgen. In een regionaal proces komen gemeenten, netbeheerder en regionale organisaties samen om kennis en informatie uit te wisselen over ontwikkelingen tot 2030 en verder. Deze ontwikkelingen neemt de netbeheerder mee in de prognoses van de vraagontwikkeling en bepaalt de impact hiervan op de elektriciteitsnetten. Vervolgens denken alle partijen in een volgende stap in een gezamenlijke dialoog na over slimme keuzes en slimme oplossingen om deze impact te verkleinen. Bijvoorbeeld door duurzame opwek te koppelen aan grote energievragers of energiehubs en laadpleinen voor elektrisch logistiek en personenvervoer.
Een lerend proces: nieuw en spannend!
Integraal programmeren wordt op verschillende niveaus (provincie, regio, gemeente), bijna overal in het land al toegepast. TwynstraGudde zet onafhankelijke adviseurs in als procesbegeleider, regisseur en inhoudelijk expert om te bouwen aan het energiesysteem van de toekomst. We begeleiden het proces van integraal programmeren en zetten de samenwerking op tussen gemeenten, provincies, netbeheerders en andere stakeholders. Ook bieden we inhoudelijke kennis van het energiesysteem en denken we mee vanuit zowel het perspectief van de netbeheerder als de overheden.
TwynstraGudde heeft ervaring opgedaan met de methode in de provincie Zeeland, de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen, in de regio Foodvalley en bij netbeheerder Liander. De belangrijkste lessen die we in deze projecten hebben opgedaan zullen we delen in deze blogreeks.
Ben je benieuwd naar hoe we dagelijks bouwen aan een toekomstvast energiesysteem, de basis van onze klimaat- en economische ambities? Volg dan onze blogreeks over integraal programmeren. Het volgende blog zal gaan over hoe wij het energiesysteem het slimst in kunnen richten en wat hiervoor wanneer nodig is.
