Eeuwenlang hebben we onze leefomgeving kunstmatig ingericht met dijken, polderbemaling, sloten en riolering. Met die aanpak is Nederland wereldberoemd geworden. Nu het klimaat verandert en de bodem daalt, is die aanpak niet langer houdbaar. We hebben te maken met wateroverlast, droogte, verzilting en bodemdaling. De mens is niet langer de baas.
2023 gaat de boeken in als het natste en warmste jaar. Onze dijken werden op de proef gesteld, kelders liepen onder en de noodklok voor drinkwatertekorten werd geluid. Wij hebben intentieverklaring voor water opgesteld. Om onszelf scherp te houden en te bewegen naar een watertransitie waar de wereld om vraagt.
Lees hier de intentieverklaring.
Onontgonnen wegen
Het kabinet wil bij de inrichting van Nederland voortaan meer rekening houden met water en bodem. Maar wat betekent dat eigenlijk? Bodem en water sturend? Het is een radicale omslag in denken en doen met vergaande consequenties voor de ruimtelijke ordening. We moeten oude, ingesleten oplossingsrichtingen ter discussie stellen en nieuwe, onontgonnen wegen opzoeken.
Een spannend proces
In transities moeten we onzekerheden omarmen, óver bestaande grenzen heen kijken, nieuwe verhalen bouwen en mogelijke toekomsten invoelbaar maken. Dat is een spannend proces. De valkuil is om nog meer van hetzelfde te doen: dieper na te denken, nog meer nota’s te schrijven en nog meer symposia te beleggen. We moeten ons vooral bewust worden van het leidend perspectief, andere vragen durven stellen en andere partijen mee laten denken over de antwoorden.
Social design
We zetten social design in als methode om het vraagstuk van water en bodem op een andere manier aan te pakken. Met de frisse blik van ontwerpers en in volwaardige co-creatie met de eindgebruikers komen we tot oplossingen. We brengen mensen op verassende manieren met elkaar in gesprek en dagen uit met ongewone vragen uit na te denken over nieuwe richtingen. We maken wat goed is en lokaal werkt. Enthousiasmerend en verrassend. Zo weten we beweging te brengen in taaie maatschappelijke vraagstukken.
OnderWATERwereld
Als social designers hebben Fides Lapidaire en oud-collega Susan Arts het platform ‘onderWATERwereld’ geïnitieerd. Hier ontmoeten waterprofessionals, wetenschappers en ontwerpers elkaar. En ook gebiedsdeskundigen, kunstenaars, filosofen, geologen, planologen en anderen. We zetten het perspectief van water en bodem voorop. Hoe ziet het watersysteem eruit als de mens er niet bóven staat, maar er onderdeel van is? Geen waterconsumptie, maar waterwederkerigheid. Hoe zou een watersysteem eruitzien dat is ontworpen vanuit afhankelijkheid tot water in plaats van overheersing?
Waterkentering
Door andere vragen te stellen, leren we de natuurlijke balans met water op te zoeken. Op die manier herijken we het gesprek in ons waterbeheer en komen we tot een waterkentering. Er ontstaan perspectieven en oplossingsrichtingen die anders waarschijnlijk buiten beeld zouden blijven.
Ook anders kijken?
Wil je jouw vraag vanuit een fris perspectief onderzoeken? Wil je ook werken aan een waterkentering? Sluit je dan aan bij de onderWATERwereld. Meer over het platform vind je hier: www.onderwaterwereld.online
We hebben in verschillende projecten social design ingezet om op een andere manier naar klimaatvraagstukken te kijken. Mooie voorbeelden is ook de Mensput/Wensput.
