Het opwekken van duurzame energie, zorgen dat woningen geïsoleerd en duurzaam verwarmd worden, het aanpassen van de leefomgeving aan wateroverlast en langere periodes van hitte en droogte; het zijn maar een paar voorbeelden van taken die wethouders, ambtelijk opdrachtgevers en programmamanagers van publieke organisaties erbij krijgen. Om deze nieuwe verantwoordelijkheid goed te kunnen uitvoeren moeten een strategie en organisatievorm worden ingericht die passen bij de aard van de opgave, de rol, structuur en cultuur van de betreffende organisatie, en bij de mensen die hieraan werken. En omdat duurzame transities nog volop in ontwikkeling zijn, moet die aanpak ook nog eens adaptief en flexibel zijn.
Hoe organiseer je zo’n duurzaamheidsaanpak die kan meebewegen met de groeiende opgaven? Hoe bepaal je de juiste strategie en zorg je ervoor dat die schaalbaar is? Hoe borg je dat het programma ook echt tot uitvoering komt? En last but not least, wat betekent dit alles voor je medewerkers?
Onze aanpak: stapsgewijs naar een gedragen organisatie
Onze beproefde aanpak voor dit soort organisatievraagstukken is altijd gebaseerd op maatwerk. Op vragen stellen en praten met de mensen die dicht op het vuur zitten. Daarnaast stellen wij bij het (in)richten van organisaties de strategie van de aanpak centraal, want: structure follows strategy.
1. Doorgronden van jouw vraag
Wij beginnen met een uitgebreid startgesprek waarin alle vragen en knelpunten op tafel komen. We ontrafelen soms een te grote vraag of zetten een te simpele vraag in een breder perspectief. Zo doorgronden we je vraag en komen we tot de eigenlijke vraagstukken waar we ons adviesproces op gaan bouwen.
De startfase sluiten we af met een heldere afspraak over de hoofdvraag en aanpak van het adviestraject.
2. Analyse van de inhoud, strategie en (huidige) organisatiewijze
Helderheid over de strategie(ën) is leidend voor het inrichten van de organisatie. Daarom richten we ons bij de start van een organisatievraag ook nadrukkelijk op het analyseren van de inhoud van een aanpak of programma. Wat wil je bereiken en op welke manier? Hoe verhoudt zich dat tot de concrete opgaven op duurzaamheidsgebied in jouw gemeente (bijvoorbeeld het beoogde aandeel CO2-besparing in 2030)? Welke criteria hanteer je bijvoorbeeld bij het geven van financiële of publiekrechtelijke steun aan een duurzaamheidsinitiatief? Is CO₂-besparing op korte termijn dan het belangrijkst, draagvlak voor de ingreep, creëren van banen of iets anders? We testen in deze fase welke delen van de strategie al goed zijn uitgewerkt en welke nog verdere verdieping vragen.
De analysefase sluiten we af met een bevindingenpresentatie.
Multicriteria-analyse duurzaamheidsingreep
3. Strategie doorleven en organisatie verkennen
In deze fase leren wij de mensen en cultuur van de bestaande organisatie kennen, toetsen we onze analyse van de strategie en bouwen we aan het draagvlak voor het uiteindelijke organisatieadvies. Via verschillende werkvormen gaan we aan de slag om met betrokkenen de strategie en huidige organisatievorm te doorleven, te testen en aan te vullen. Dat kan via (online) interviews, workshops in klein comité of in grotere sessies, bijvoorbeeld met het hele team. Vaak organiseren we deze gesprekken en sessies op verschillende hiërarchische niveaus. We bespreken hierin de eerste bevindingen en ideeën. In deze fase zetten wij onze brede ervaring in op het gebied van organisatiekunde en programmamanagement. We zetten zo nodig theoretische modellen in als gedachtenoefening. Ook checken we in deze fase, in overleg met de opdrachtgever, of we nog extra mensen moeten spreken, binnen of juist buiten de organisatie. Want hoe scherper de strategie en hoe breder gedragen de organisatiewijze, hoe succesvoller de aanpak. Zo maken we de geformuleerde duurzaamheidsambities waar.
De netwerkfase sluiten we af met het formuleren van scenario’s voor de organisatie van de duurzaamheidsaanpak of het duurzaamheidsprogramma, eventueel met een advies voor een voorkeursscenario.
4. Organisatie inpassen in gemeentelijke organisatie
In de laatste fase kies je een voorkeursscenario voor jouw organisatie. Wij werken dat scenario voor je uit, compleet met alle accenten die je daarin wenst. Daarbij zoeken we naar een vorm die enerzijds past bij de inhoudelijke strategie en anderzijds bij de structuur en cultuur van het team en de organisatie als geheel. Eventuele spanningsvelden maken wij transparant en hanteerbaar. Zo ontstaat een zo goed mogelijke pasvorm. Afhankelijk van de voorkeuren richten we ons advies op de aansturing van de aanpak (governance), de strategie/structuur/prioritering van de aanpak, de businesscase, de samenwerking met externe partners, de samenwerking met interne afdelingen en het ontwikkelen van de vaardigheden van het team dat de aanpak gaat uitvoeren.
De adviesfase sluiten we af met een uitgewerkt advies over de aangepaste organisatiewijze van de duurzaamheidsaanpak of het duurzaamheidsprogramma. Naast een uitgeschreven advies maken wij vaak een compacte slotpresentatie of praatplaat die een snel overzicht geeft en laagdrempelig in de organisatie gedeeld kan worden, zodat iedereen kan zien hoe de aangepaste organisatiewijze in elkaar steekt.
Waarom TwynstraGudde?
Wij hebben veel ervaring met het organiseren van dit soort omvangrijke aanpakken en programma’s, zowel binnen overheden als in publiek-private setting. Deze ervaring combineren wij met kennis van de inhoudelijke en procesmatige complexiteit van duurzame opgaven, zoals de energietransitie, klimaatadaptatie en stikstofproblematiek. Daardoor kunnen wij onze ervaring met organisatiekunde en programmamanagement goed toepassen op aanpakken die duurzaamheidsdoelen nastreven. Onze professionals treden zowel in advies- als managementrollen op. Door hun praktijkervaring geven zij realistische adviezen en kunnen zij desgewenst ook de gegeven adviezen tot uitvoering helpen brengen in jouw organisatie.
Een verbeelding van duurzame transitie als een reis van nu naar 2050, met verschillende paden, reisgenoten, mee- en tegenvallers. De plaat illustreert het karakter van een transitie: er zijn meerdere perspectieven op, meerdere mogelijke routes en veel aan het verloop ervan is onvoorspelbaar.
