Veel organisaties hebben last van een kennisinfarct: een situatie waarin aanwezige kennis niet of nauwelijks door de organisatie stroomt en niet wordt benut. Het gevolg is dat organisatieonderdelen langs elkaar heen werken, vernieuwing en innovatie niet van de grond komen, de kwaliteit van de diensten en producten achteruitgaat en met name complexe opgaven blijven liggen. In plaats van gebruik te maken van eigen kennis, wordt kennis van buiten gehaald. Herken je deze symptomen?
Het idee dat mensen slechts een klein percentage van hun hersencapaciteit gebruiken, is een mythe. Uit neurowetenschappelijk onderzoek blijkt namelijk dat er geen enkel deel van de hersenen inactief is of geen functie heeft. Het idee dat organisaties slechts een klein deel van hun kenniscapaciteit gebruiken, is geen mythe. Wij helpen jouw organisatie graag het kennispotentieel te leren kennen en benutten.
Sferen in een organisatie
In veel organisaties stroomt kennis niet, maar zit kennis min of meer opgesloten in ‘Sferen’ in de organisatie. Zo’n Sfeer bestaat uit een samenhangende groep medewerkers, (gedeelde) ervaringen, waarden en denk- en werkwijzen. Binnen de Sfeer wordt kennis gedeeld, maar tussen de Sferen ontstaat afstand en verstaan medewerkers steeds minder elkaars taal. Bij veel overheidsorganisaties zijn de volgende vijf Sferen te onderscheiden:
- Bestuurlijke en Politieke Sfeer
In de Bestuurlijke en Politieke Sfeer opereren bestuurders, politici en politiek gestuurde beleidsmakers. Het gesprek tussen deze bestuurders, politici en beleidsmakers is sterk bepaald door de belangen en machten in het werkveld van de organisatie. - Rationaliserende Sfeer
In de Rationaliserende Sfeer tref je beleidsmakers, ingenieurs en wetenschappers die het werkveld van de organisatie rationaliseren, onder meer door (denk)modellen te ontwikkelen en toe te passen, metingen te doen en die weer te vergelijken. Het draait in deze Sfeer om het doorgronden van het werkveld op systeemniveau. - Management en Controle Sfeer
In de Management en Controle Sfeer is de inzet om zaken beheersbaar te houden door complexe vraagstukken zoveel mogelijk terug te snoeien en te ordenen naar beheersbare factoren. Het is ook de Sfeer die ervaart hoe belangrijk het is om een organisatie menselijk te houden en een aantrekkelijke plek om te werken. - Praktijk of Uitvoerende Sfeer
In de Praktijk of Uitvoerende Sfeer draait het meer dan de andere Sferen om het in praktijk brengen van datgene waarvoor de organisatie is opgericht. Mensen in deze Sfeer werken in het veld en spreken de taal van het veld. - Verbindende Sfeer
In de Verbindende Sfeer werken grenswerkers aan samenhang en afstemming door het onderhouden van relaties binnen en buiten de organisatie. Officieel binnen allerlei formele mandaten, maar die blijken rekbaar te zijn. Dat moet ook, anders kan men geen zaken doen.
Werkplaats voor het laten stromen van kennis
TwynstraGudde organiseert Werkplaatsen om de verbinding tussen de Sferen in een organisatie te herstellen en kennis te laten stromen. In een Werkplaats werken vertegenwoordigers van verschillende Sferen samen aan een oplossing van een concreet maar complex vraagstuk. In drie of vier dagdelen experimenteren deelnemers met verschillende technieken om verbinding te maken en kennis te laten stromen. Een daarvan is het delen van (impliciete) ervaringskennis door het vertellen van verhalen. In de afgelopen jaren hebben we de Werkplaats met succes toegepast in uiteenlopende organisaties en samenwerkingsverbanden, zoals bij Vitens.
Kennisontwikkeling volgens het marktmodel en het netwerkmodel
TwynstraGudde ondersteunt organisaties en samenwerkingsverbanden ook met het maken van kennisagenda’s en het ontwikkelen, begeleiden en evalueren van kennisprogramma’s. Wat ons daarin opvalt is dat het kennislandschap in Nederland vaak georganiseerd volgens het marktmodel met producenten en consumenten. Volgens ons doet het netwerkmodel meer recht aan hoe kennisontwikkeling in werkelijkheid plaatsvindt. Organisaties zijn namelijk zowel kennisvragers als kennisgebruikers en de ontwikkeling, deling en toepassing van verschillende soorten kennis lopen elkaar. Wil je weten wat dit betekent voor het opstellen van een kennisagenda of een kennisprogramma? Stel je vraag via het contactformulier.
Deze vijf Sferen komen uit een onderzoek naar de rol van ervaringskennis in waterorganisaties, uitgevoerd door Albert Cath, Govert Geldof, Gijsbert van der Heijden en Roel Valkman.
