De torens – bestaat er een symbolischere plek voor ‘het’ systeem of ‘de’ overheid? Met een bezoekerspas in de hand worden we door draaideuren naar de lift begeleid, om te eindigen op de 22e verdieping van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. We nemen plaats in een zaal waar de koffie- en theekannen netjes klaarstaan.
Op initiatief van Hans Frints en Boris Pulskens vindt hier een ontmoeting tussen twee pioniers plaats. Nynke Tromp onderzoekt hoe ontwerp kan helpen om gedrag te veranderen en transities te versnellen. En Erik Pool, die vanuit zijn rol de verantwoordelijkheid van de mens binnen het systeem weer centraal probeert te stellen.
Om te voorkomen dat dit een gesprek wordt waarbij de mens zich veilig achter de professional kan verschuilen, heeft gastheer Hans Frints een persoonlijke casus meegenomen. Hans werkt namelijk niet alleen in de zorgsector als partner van TwynstraGudde. Hij heeft ook twee dementerende schoonouders. Met eigen ogen ziet hij dat zijn schoonouders soms niet de zorg krijgen die in de flitsende foldertjes is beloofd. ‘Het is pijnlijk om aan te komen en te zien dat ze niet gewassen zijn, elkaars kleren aan hebben of lang alleen zijn geweest. Het voelt machteloos. Zeker omdat je als mantelzorger wel verhaal kan gaan halen, maar de manager die dan tegenover je staat ook tegen allerlei grenzen aanloopt. Die vertelt bijvoorbeeld dat haar personeel wegloopt en ze noodgedwongen met zzp’ers werkt.’
Die uitleg snapt hij ook. Want als professional komt hij bij diezelfde zorginstellingen en ziet hij dat instellingen steeds meer moeite moeten doen om hun zorg rond te krijgen. Een onderdeel van zijn rol is om samen met managers te kijken waar de zorg goedkoper kan, al vraagt hij zich vaker af: is het wel goed wat ik doe? Hij is dus zowel als mens en als professional onderdeel van hetzelfde knellende systeem. Hoe ga je daarmee om? Voor hij de vraag kan stellen branden de gasten al enthousiast los.
ERIK POOL Van de ene kant kan je zeggen dat in de fuzzy wereld van transities iederéén aan zet is. Tegelijk denk ik dat er wel degelijk een cruciale rol is weggelegd voor leiders. Als leider kan je ingrijpen in de tijd. Minder vaak vergaderen, onderhandelen over deadlines, wat dan ook: alles om ervoor te zorgen dat we uit die Chronos-dictatuur komen – waarin de klok dicteert wat we doen. In plaats daarvan wil je met elkaar in de Kairos-tijd komen, waarbij het gaat over kwalitatieve tijd.
HANS FRINTS Wat doe je dan in die kwalitatieve tijd?
ERIK POOL Daarin kan je ruimte creëren waarin professionals hun persoon kunnen laten spreken. Even weg van het spreadsheet denken. Als jij jouw persoonlijke ervaring met je schoonouders onderdrukt, omdat je op dat moment even de adviseur bent die de boel moet managen, dan ben je dus precies die belangrijke praktische kennisbron kwijt die zo hard nodig is. Je wil naar de wezenlijke vraag: hoe help je mensen nou op een goede manier? Dat vraagt om een ander soort aandacht en als leider heb je de verantwoordelijkheid om die leefwereld een plek te geven in de systeemwereld.
Gehele interview lezen?
Download het gehele interview hieronder.
