Om die vragen goed te kunnen beantwoorden, hebben wij onze belangrijkste inzichten verzameld en zijn we in gesprek gegaan met organisaties die recent met hun strategisch meerjarenplan (MJP) aan de slag zijn gegaan. Onze zeven belangrijkste inzichten delen we graag met je in deze blog. Want hoe lastig het misschien ook is om in deze tijd vooruit te kijken, we zullen zien dat een meerjarenperspectief juist nodig is wanneer de wereld onzekerder wordt.
Ontwikkel een meerjarenperspectief
Meerjarenperspectief wordt steeds relevanter
Wie drie of vier jaar geleden een blik op de toekomst wierp, had nauwelijks kunnen voorspellen hoe snel en ingrijpend de wereld zou veranderen. Technologische, geopolitieke en maatschappelijke ontwikkelingen volgen elkaar razendsnel op, waardoor het voor organisaties steeds uitdagender wordt om koers te bepalen. Juist in deze dynamiek hebben wij in de gesprekken en door onze eigen ervaringen bevestigd gekregen dat het essentieel is om bewust na te denken over de toekomst en een meerjarenperspectief (MJP) te ontwikkelen.
Een krachtig MJP biedt houvast. Het helpt organisaties richting te kiezen, duidelijkheid te scheppen en scherpe keuzes te maken. Het is geen vrijblijvende lijst van ambities, maar maakt helder welke thema’s en doelen de komende jaren écht prioriteit krijgen. Zo kunnen organisaties zich beter voorbereiden op wat komt, en tegelijkertijd wendbaar blijven in een wereld vol onzekerheid.
Maak geen plan, herijk jaarlijks het MJP
Om effectief te kunnen inspelen op de snel veranderende wereld, is het cruciaal te beseffen dat een MJP geen dichtgetimmerd plan is. Gebruik de kennis en ervaring van de mensen in de raad van commissarissen of de raad van toezicht om te sparren over eventuele thema’s. Een MJP is een richtinggevend kader waarin de belangrijkste thema’s en doelstellingen zijn benoemd, maar waarin voldoende ruimte blijft om bij te sturen wanneer dat nodig is. Daarom is het verstandig om het meerjarenperspectief jaarlijks te herijken en waar nodig aan te passen, zodat het relevant, actueel en leidend blijft voor de organisatie.
Het proces is net zo belangrijk als het resultaat
Een goed meerjarenperspectief ontwikkelen kost tijd, maar die investering loont. Organisaties die actief met een MJP aan de slag zijn gegaan, geven aan dat het proces ruimte creëerde voor strategische gesprekken die anders misschien nooit gevoerd waren. Daarnaast biedt het traject een unieke kans om waardevolle input op te halen bij medewerkers en stakeholders, en gezamenlijk na te denken over de toekomst van de organisatie.
Die gezamenlijke aanpak vergroot niet alleen de kwaliteit van het perspectief, maar ook de betrokkenheid van medewerkers. Voor een soepel proces is het van belang een verantwoordelijke aan te stellen die – eventueel samen met een externe begeleider – het overzicht bewaart en bijstuurt waar nodig. Organisaties ervaren regelmatig dat het proces leidt tot onverwachte inzichten die het perspectief verrijken. Geef daar ruimte aan.
Werk gefaseerd, bijvoorbeeld in sprints, aan onderdelen zoals positionering, visie, missie en strategische koers. Zo groeit het perspectief, stap voor stap, naar een samenhangend geheel. Een heldere deadline helpt om tot afronding te komen – want perfect wordt het nooit, en dat hoeft ook niet.
Ambitie en doelgroep bepalen de aanpak
Er bestaat geen vaste route naar een goed meerjarenperspectief – de juiste aanpak hangt af van je ambitie én van de doelgroep waarvoor je het ontwikkelt. Helaas wordt hierover vaak onvoldoende nagedacht, met als gevolg dat verwachtingen niet worden waargemaakt en het potentieel van het MJP onbenut blijft.
Stel daarom eerst de vraag: wat is onze ambitie? Gaan we voor fundamentele vernieuwing en willen we ons onderscheiden, of willen we vooral het bestaande perspectief aanscherpen en optimaliseren? Beide doelen vragen om een andere werkwijze.
Denk vervolgens na over een vaak onderschatte vraag: voor wie maken we het meerjarenperspectief? Is het bedoeld voor medewerkers, het management, de raad van toezicht of externe stakeholders? Door dit vooraf helder te hebben, weet je wie je vroegtijdig moet betrekken en met welke wensen en behoeften je rekening moet houden. Een mismatch tussen inhoud en doelgroep kan leiden tot weerstand en stroperige uitvoering.
Betrek medewerkers voor een succesvolle implementatie
De kracht van een meerjarenperspectief wordt mede bepaald door de mensen die eraan bijdragen. Het is daarom essentieel om niet alleen het managementteam te betrekken, maar juist ook medewerkers. Zij zorgen voor draagvlak, betrokkenheid en een succesvolle uitvoering van de plannen.
Een breed gedragen MJP zorgt ervoor dat iedereen weet welke koers er gevaren wordt. Toon lef door ook externe partijen te betrekken: klanten, partners, financiers of andere stakeholders die je context goed kennen en waardevolle inzichten kunnen bieden. Dit heeft ook invloed op de inzet en het verloop van een proces.
Verbind binnen met buiten
Voor een inspirerende en relevante koers is het belangrijk om zowel naar binnen als naar buiten te kijken. Combineer de binnenwereld van de organisatie (inside-out) met inzichten uit de buitenwereld (outside-in). Zo ontstaat een koers die past bij wie je bent én bij wat er van je verwacht wordt.
Maak daarom bewust keuzes in de bronnen die je gebruikt: combineer harde data (zoals marktanalyse) met zachtere input, zoals rondetafels met stakeholders of diepte-interviews met medewerkers. Ook alternatieve methoden kunnen waardevol zijn, zoals systeemopstellingen of een inspiratiesessie op een externe locatie. Alles wat helpt om tot de essentie te komen.
Activeer je meerjarenperspectief het hele jaar door
Zodra het meerjarenperspectief klaar is, mag je trots zijn op het resultaat. Maar dan begint het pas écht: het perspectief moet gaan leven in de organisatie. Een logische vervolgstap is dat afdelingen hun jaarplannen en projecten baseren op de gekozen koers en het gekozen perspectief.
Wijs trekkers aan voor de belangrijkste thema’s. Zo wordt het MJP verankerd in de organisatie en vertaalt het zich naar concrete acties. Plan daarnaast structureel reflectiemomenten in om voortgang te monitoren en bij te sturen.
Want één ding is zeker: de wereld van morgen is weer anders dan die van vandaag. En dat is precies waarom het proces van het ontwikkelen van een meerjarenperspectief nooit hetzelfde is – en dat wil je ook niet. Juist door het elke keer anders te doen, blijft het inspirerend en waardevol.
Tot slot
Een meerjarenperspectief anno 2025 is geen luxe, maar noodzaak. Het biedt richting in onzekere tijden en helpt je om bewust koers te kiezen. Het is geen rigide schema, maar een adaptief kompas dat ruimte laat voor nieuwe inzichten en verandering.
Sta je als organisatie aan het begin van zo’n strategisch traject, of ben je toe aan een herijking van je koers? Benieuwd wat een meerjarenperspectief voor jouw organisatie kan betekenen? Wij denken graag met je mee. Samen bouwen we aan een perspectief dat richting geeft én ruimte laat voor wat komt.
PS. Een speciaal woord van dank aan de mensen die we hebben gesproken. Hun input voor deze blog was een zeer waardevolle toevoeging.
