Het nieuwe model van Google, Gemini 3 (Nano Banana Pro) is gelanceerd. De afgelopen weken gingen er al regelmatig sneak peeks rond in de designwereld. Iedereen riep dat het ‘bizar goed’ was en dat het niet meer te onderscheiden zou zijn van echte fotografie. En eerlijk, dit hoor je bij elk nieuw model dat uitkomt, dus ik wilde het zelf eerst zien. Maar nu ik er zelf eindelijk mee aan de slag kon ben ik best wel geschrokken. Het is zo realistisch dat mijn brein nergens meer vraagtekens zet. Je kijkt gewoon naar iets dat eruitziet alsof het bestaat.
Dat punt is voor mij belangrijk, omdat we altijd nog konden vertrouwen op kleine foutjes. Te glad, te perfect, rare vingers, licht dat net niet logisch was. Die houvast is weg. En daarmee schuift een oude zekerheid opzij, want was het niet ooit zo dat wanneer je iets kon zien, het ook gewoon waar was? Dat is nu dus niet meer zo.
Waar je brein struikelt
Zie bijvoorbeeld de foto’s hierboven. In de ene staan de grote spelers uit de techwereld in een soort goedkope motelkamer, beetje rommelige setting, iedereen staat of zit alsof ze net een plan aan het smeden zijn. De andere laat dezelfde mannen zien, maar dan jaren eerder, in een studentikoze kamer vol oude beeldbuizen, fastfoodzakken en gamecontrollers. Het voelt bijna nostalgisch, terwijl je weet dat dit nooit zo gebeurd is. De setting klopt te goed. De lichaamstaal is precies goed ongemakkelijk. Het licht is saai op de manier waarop goedkoop licht altijd saai is.
Ik maak zo’n beeld en mijn hoofd accepteert het meteen alsof het best had kunnen gebeuren. Het voelt als een foto die ergens in een stoffig archief had kunnen liggen, gewoon een moment dat ooit iemand heeft vastgelegd. Je denkt niet na, je ziet het en het klopt. Maar ik zit gewoon thuis met een kopje koffie. Deze situaties hebben nooit bestaan, en toch ogen ze alsof ze echt onderdeel zijn geweest van hoe het allemaal gegaan is..
De kleine leugens die het grootst zijn
En dan zie je meteen het risico. Het gaat helemaal niet om de spectaculaire deepfake van een president. Het gaat juist om de kleine, bestuurlijke leugentjes die niemand controleert. Een bewonersavond die drukker lijkt dan hij was. Een project dat visueel verder oogt dan de werkelijkheid. Een incident dat urgenter lijkt door dat ene overtuigend beeld. Precies die dingen beïnvloeden besluitvorming het snelst, omdat we bij beelden zelden bewust nadenken. Zo’n 95 procent van wat er in ons hoofd gebeurt is onbewust, dus we zien het en we geloven het nog voordat er een gedachte aan te pas komt.
Dat is in een tijd waarin populisme overal tussendoor kruipt geen fijne combinatie. Iedereen zoekt bevestiging van zijn gelijk, en nu kun je dat gelijk binnen een paar minuten in beeld gieten. Je kunt zonder moeite een foto maken waarop de ijskappen er beter uitzien dan in 1990, en daarmee doodleuk suggereren dat het allemaal wel meevalt. En omdat het beeld klopt, gaat niemand nog de moeite doen om feiten erbij te pakken. We gaan veel te snel tegenwoordig, we nemen niet eens meer de tijd om iets te checken. Het is Tiktok, Instagram, X… gewoon scrollen en weer door. En daarbovenop bestaat nog de categorie die iedereen inmiddels wel kent, waarin iemand opeens opduikt in beelden die nooit hebben bestaan, maar wel rondgaan alsof ze echt gebeurd zijn. Dat risico is allang geen theorie meer.
Waar AI juist kan helpen
Maar aan diezelfde ontwikkeling zit ook een kans. Als je deze technologie eerlijk inzet, kun je eindelijk complexe dingen helder laten zien. Overheden en organisaties zijn al jaren bezig om scenario’s, plannen en veiligheidssituaties uit te leggen met rapporten en tekeningen die niet iedereen meteen begrijpt. Maar nu kun je laten zien wat je bedoelt zonder dat je hoeft te overdrijven. Niet als vervanging van echte beelden, maar als hulpmiddel om iets dat normaal abstract blijft visueel begrijpelijk te maken. Lees mijn eerdere blog hierover: Beeld helpt als de toekomst nog vaag is.
En ja, ik heb zelf al dingen gemaakt waarvan ik even dacht: dit voelt bijna alsof ik iets doe wat niet mag. Een shot van achter de schermen bij de introductie van de eerste iPhone. Een beeld van Mohammed Ali alsof ik er zelf bij was. Backstage bij Post Malone, vlak na de show. Het is raar om te merken hoe makkelijk het gaat en hoe echt het eruitziet.
Wat er nu nodig is
Dat betekent dat professionals anders moeten gaan werken. Je moet uitleggen waarom iets klopt, hoe het gemaakt is, wat het wel en niet laat zien. En soms moet je zorgen dat de emotie uit een beeld niet de discussie overneemt. Het vraagt denk ik meer denkwerk dan voorheen. Het belangrijkste voor mij is dat je nieuwsgierig moet zijn, anders begrijp je niet hoe deze technologie werkt. Je moet ermee spelen, het uitproberen, de grens opzoeken. Maar je moet ook rustig blijven. Het gaat allemaal snel, maar niet zo snel dat je de controle kwijt bent. We gaan nu precies die fase in waarin echt en gemaakt in elkaar schuiven.
Dat gaat schuren, maar opent hopelijk ook deuren. Het dwingt ons om beter te kijken, en vooral bewuster te kijken. En ik geloof echt als we leren om anders te kijken, gaat het voor je werken in plaats van tegen je. Dan is het gewoon gereedschap.. Super krachtig, maar nog steeds gereedschap.
Nano Banana Pro werkt nu ook in Photoshop. Hier zie je hoe snel het gaat. Video door Howard Pinsky (Adobe).
