Waterschappen zien de wereld van het waterschapsbestuur veranderen. Er is een groot aantal nieuwe AB-leden verkozen, zonder veel bestuurlijke ervaring. Ook het DB is aan verandering onderhevig. Daar waar het bij veel waterschappen jarenlang grotendeels onveranderd was qua samenstelling van partijen en vaak ook qua bestuurders, doen nieuwe partijen en bestuurders hun intrede. Daarbij komen ontwikkelingen als de politisering van het waterschapsbestuur en de toenemende complexiteit van bestuurlijke opgaven (zie onderstaand figuur). Ontwikkelingen die impact hebben op de bestuurlijke verhoudingen en dynamiek en daarmee ook op het samenspel.
Het is daarom wenselijk dat waterschappen nadenken over hoe het nieuwe bestuur (AB en DB) en de ambtelijke organisatie (directie en bestuursadviseurs) zichzelf het beste kunnen organiseren in deze nieuwe context. Het professionaliseren van het samenspel tussen AB, DB en ambtelijke organisatie staat hierbij centraal; hoe wil het AB en DB ondersteund worden om haar rollen goed in te vullen en wat is de bijdrage van de ambtelijke dienst hieraan? Welke ondersteuning van de directie door de bestuursadviseurs is hierbij nodig? Wat betekent dit voor de positionering en inrichting van de bestuursondersteuning? Wij gaan hiermee alvast voor één waterschap aan de slag.
Onze aanpak en het resultaat
Wij leveren een expertmatig advies op aan het AB, dat tot stand komt in gesprek met het AB (de fractievoorzitters), het DB en de ambtelijke organisatie. De eerste stap hierin is het inventariseren van de beelden en wensen van betrokkenen bij de rol en rolinvulling van en het samenspel tussen AB, DB en ambtelijke organisatie. Dit aan de hand van een korte documentstudie en vooral gesprekken met de fractievoorzitters, DB, directie en de bestuursadviseurs. Het door ons ontwikkelde Canvas Bestuursondersteuning (zie hieronder) gebruiken we als richtlijn voor de interviews. Door deze verder aan te scherpen en aan te passen aan de situatie bij het waterschap, kan hiermee gesproken worden over een passende ondersteuning van het samenspel.
Vervolgens ordenen we de opgehaalde informatie en verwerken dit tot een eerste ontwerpschets voor het samenspel en de bijbehorende ondersteuning. Het gaat om het beschrijven van de rollen en de rolinvulling voor het AB en DB en de omgangsvormen die hierbij passend zijn. Het gaat daarnaast om de rollen, rolinvulling en taken van de ambtelijke organisatie (directie en bestuursondersteuning) in dit samenspel. Ook de benodigde capaciteit aan bestuursadviseurs (fte’s), het niveau (kennis, expertise, vaardigheden) en de positionering in de organisatie (ten opzichte van AB, DB, directie en in de ambtelijke topstructuur) komen aan de orde. Onze uitkomsten en de ontwerpschets toetsen wij vervolgens bij de belangrijkste betrokkenen op volledigheid, juistheid en herkenbaarheid. Waarna we het resultaat verder aanscherpen en verdiepen. Wij leveren een advies op, waarover we in gesprek gaan met het AB, DB en de ambtelijke top.
Op deze manier wordt met elkaar invulling gegeven aan de nieuwe (politieke) wensen en ambities van het AB en DB ten aanzien van rolinvulling en samenspel.
Relevantie voor jouw waterschap?
Herken je deze vragen en opgaven? Wij gaan ook graag voor jou en je waterschap aan de slag. Wij nemen hierbij onze ruime ervaring bij waterschappen mee. Wij kennen de bestuurlijke dynamiek en het samenspel tussen AB, DB en ambtelijke organisatie en de opgaven waar waterschappen nu mee te maken hebben. Onze adviseurs zijn betrokken, met een goed gevoel voor de verhoudingen in een politiek-bestuurlijke omgeving, en met een onafhankelijke, kritische blik.
