Beleid dat onbedoeld uitsluit
In mijn proefschrift onderzoek ik hoe Nederlands beleid tegen radicalisering soms onbedoeld bijdraagt aan discriminatie (specifiek racialisering) van moslims – niet door expliciete uitsluiting, maar via woorden, kaders en structuren die moslims impliciet als risicogroep positioneren. Tegelijk zie ik beleidsmakers die dit risico herkennen en mitigeren, maar binnen bestaande systemen moeten opereren.
Ik combineerde documentanalyse (135 beleidsstukken) en 17 diepte-interviews met beleidsmakers. De uitkomst is genuanceerd: geen openlijke racialisering in teksten, wél latente sporen en frames van veiligheid, liberalisme en secularisme die neutraliteit suggereren, terwijl de koppeling met ‘jihadisme/moslims’ in de praktijk blijft doorsijpelen.
Waarom beleid herverbeelden?
Beleid heeft macht: het tekent grenzen, soms zichtbaar, maar vaak ook onzichtbaar. Als taal en definities onderscheid verhullen, normaliseren we uitsluiting zonder dat te willen. Daarom pleit ik voor herverbeelding: niet vanuit angst en controle, maar vanuit verbinding en vertrouwen met de mensen die beleid raakt.
Mijn voorstel: social design als hefboom voor verbinding
Social design helpt taaie beleidssystemen in beweging door samen te werken en te doorleven wat er speelt met de mensen die het beleid raakt:
- Co-creatie: beleid maken met met betrokkenen in plaats van over hen
- Assumpties testen: ideeën direct toetsen in de praktijk
- Iteratief werken: kleine stappen zetten, leren, aanpassen
Zo verschuiven we van het (onbewust) herhalen van onproductieve logica naar ontwerpen met gevoel voor onderliggende waarden. Zo ontstaat beleid dat recht doet aan grondrechten én werkt in de werkelijkheid van mensen.
Samen de mogelijkheden van social design verkennen?
Ben je bestuurder of beleidsmaker en herken je de spanning tussen beschermen en verbinden? Wij verkennen graag samen met jou hoe social design kan bijdragen aan beleid dat werkt én verbindt. Denk aan een verkennende sessie waarin we jouw vraagstuk centraal stellen en samen onderzoeken welke mogelijkheden er zijn.
Interesse in de verdediging? Kom kijken (of kijk online)
Op vrijdag 26 september 2025 verdedig ik mijn proefschrift in de Aula van de Vrije Universiteit Amsterdam, 11.45 – 13.15 uur, VU Hoofdgebouw, De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam. De verdediging is openbaar voor personen vanaf 8 jaar op de universiteit en is online via een livestream te volgen.
