Campussen heb je in vele soorten en maten. Van klassieke scienceparken en bedrijvencampussen tot campussen rond hbo- en mbo-instellingen, waar leren en werken samensmelt. In de grote steden zie je daarnaast privaat gefinancierde start-up hubs ontstaan. Gemene deler is dat er verbindingen gesmeed worden, tussen bedrijfsleven en onderwijs, talent en kapitaal. En ze vaak voorzien in betaalbare bedrijfsruimte voor startende ondernemingen. Het ministerie van Economische Zaken onderzoekt fysieke doorgroeimogelijkheden voor start-ups en scale-ups op campussen en daarbuiten.
En elke stad wil start-ups de ruimte geven. Maar hoe organiseer je dat? Wie zorgt voor incubatieruimte, die in financiële zin vaak verlieslatend is? Moeten overheden en onderwijs deze rol op zich nemen? Of kan het op een of andere manier tóch uit? En wie springt er in de bres voor scale-ups die maatschappelijk en economisch van strategisch belang zijn, maar zich nog geen hoge huren kunnen veroorloven?
Start-ups en scale-ups zijn een belangrijke motor voor economische groei en verdienvermogen, creëren veel hoogwaardige werkgelegenheid en jagen productiviteitsgroei aan.
Dirk BeljaartsMinister van Economische Zaken
Tweedaagse studiereis
Na vier succesvolle eerdere edities, organiseerden vakblad BT en Twynstra Gudde op woensdag 2 en donderdag 3 april 2025 een nieuwe, vijfde studiereis 'Campussen, innovatiedistricten en start-up hubs’ naar Utrecht en de Metropoolregio Amsterdam.
Hoe campussen te organiseren en te financieren?
Subvragen zijn:
- Hoe organiseer je vastgoedontwikkeling op campussen en innovatiedistricten?
- Hoe zorg je voor huisvesting voor start-ups, hoe bekostig je deze onrendabele faciliteit?
- Hoe betrek je onderwijs- en zorginstellingen en bedrijven bij de campus?
- Hoe zet je een triple helix-community of campusorganisatie op en hoe bekostig je dit?
- Hoe zorg je voor een cultuur van kennisuitwisseling en open innovatie waar bedrijven en onderwijs kunnen samenwerken en wat is daarbij de rol van de campusorganisatie?
- Hoe zet je een innovatieprogramma op?
- Hoe maak je van een campus een bruisend stukje stad?
Bezoek aan zes innovatiehotspots
Tijdens de reis, die onder inhoudelijke leiding stond van campus-expert Gregor Heemskerk, onderzochten we wat de lessons learned zijn van de onderstaande innovatiehotspots:
- Utrecht Science Park - Van besloten universiteitscomplex transformeerde Utrecht Science Park tot open campus voor onderwijs, onderzoek, incubatie en bedrijven. Hoe is de campus georganiseerd, hoe werkt business development en wat is het deurbeleid?
- Dotslash, Utrecht - Een bruisende, private start-up campus in Kanaleneiland met ruimte voor inmiddels 250 innovatieve bedrijven. Hoe is dat gefinancierd?
- E | SPORTS TECH CAMPUS - De campus community, met een focus op esports, gamification en creative tech, bestaat uit meer dan 35 bedrijven, 12 onderwijsinstellingen en 30 sportorganisaties. Op de E|SPORTS TECH CAMPUS wordt door deze partijen samengewerkt aan innovatieve technologische oplossingen voor uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken cq. transitieopgaven en een betere aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in de Purmerend en regio, met esports, gamification en creatieve tech als basis.
- Sanquin/Health and Innovation District Amsterdam - Van bloedbank naar innovatiedistrict: op het terrein van Sanquin aan de Plesmanlaan wordt gebouwd aan een toonaangevende Red Biotech hub: het Health & Innovation District Amsterdam (HID). Het HID is in eerste instantie een fysieke bundeling van 18 gebouwen van Sanquin Health Solutions Group B.V. (SHS) in het Amsterdamse zorgdistrict De Plantijn waar verder het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) ziekenhuis/het Nederlands Kankerinstituut (NKI), Hof van Sloten en het Centrum voor Zorg Slotervaart onderdeel van uitmaken. De ontwikkeling van het innovatiedistrict is een project van SHS, waar ook andere commerciële activiteiten van Sanquin onder vallen naast de onderdelen in de publieke sfeer die vallen onder de Stichting Sanquin Bloedvoorziening die allemaal huurders zijn. In samenwerking met andere partijen verzorgt het HID een shared research facility op het HID-terrein die nu al een grote aantrekkingskracht uitoefent op bedrijven van buiten. Daarnaast ontwikkelt het HID samen met het ROC van Amsterdam en met behulp van de gemeente een experience lab als investering in toekomstig lab personeel. Op termijn moet hier ook een incubatieruimte bij komen. Tot slot werkt het HID aan een startup support programma voor de acceleratie van startups, gericht op de rode biotech, zoals bijvoorbeeld innovaties in CRISPR-Cas technologie en celtherapie. Het HID staat op het punt om flink uit te breiden, bijna te verdubbelen in omvang om meer kansen te creëren voor innovatie in Red Biotech. Het Lewis gebouw, een hub van 17.000 vierkante meter voor geavanceerde labruimte, zal in 2028 voltooid zijn, gevolgd door nog zes ultramoderne gebouwen die ontworpen zijn voor startups en gevestigde biotechbedrijven.
- B. Amsterdam - Zij positioneren zichzelf als Europe’s biggest startup ecosystem. Hier komen elke dag meer dan 2.500 mensen samen om te werken bij een van de 300 verschillende bedrijven die in drie gebouwen in en rond de oude IBM typemachine fabriek in de hak van de Amsterdamse Ringweg A10 gevestigd zijn.
- Kenniskwartier Zuidas - Het Kenniskwartier Zuidas ontwikkelt zich snel tot innovatiedistrict rondom de universiteitscampus van de Vrije Universiteit (VU). Hoe leg je de verbinding tussen de universiteitscampus en het omliggende bedrijvengebied, en leg je de koppeling met B2C-activiteiten om naast kennis ook ‘de stad’ naar de Zuidas te halen?
Compilatie studiereis 2024
