Betere samenwerking vergroot veiligheid Piet Hein- en de IJtramtunnel

De Piet Heintunnel en de direct ernaast gelegen IJtramtunnel (lijn 26) verbinden Amsterdam-Centrum met het Zeeburgereiland. Bijzonder is dat de zuidbuis van de Piet Heintunnel tevens vluchtroute is vanuit de IJtramtunnel. Vanaf medio 2020 gaat het GVB in Amsterdam met gekoppelde trams rijden met een capaciteit van 350 passagiers. Als twee trams elkaar passeren, zijn er dus maximaal 700 trampassagiers tegelijk in de tunnel aanwezig. Dat schetst het belang van tunnelveiligheid. De samenwerking tussen de betrokken organisaties en diensten ten tijde van een incident of calamiteit is cruciaal.

Multidisciplinair oefenen

TwynstraGudde heeft in opdracht van de tunnelbeheerder (gemeente Amsterdam) en het GVB een realistische oefening gedaan. De oefening heeft verschillende technische en operationele aanbevelingen opgeleverd. In vervolg hierop hebben we de opdracht gekregen een multidisciplinaire oefening te organiseren om de protocollen en procedures met de betrokkenen te oefenen.

Naast de vierjaarlijkse multidisciplinaire oefening heeft elke tunnelbeheerder een wettelijke verplichting om jaarlijks een simulatieoefening te houden. De grote uitdaging in regio’s met veel complexe infrastructurele objecten is om voldoende medewerking van alle betrokken partijen te krijgen. (Oefen)kalenders zijn overvol, waarbij het veelal om de inzet van dezelfde personen uit de planvorming gaat.

'De bevindingen tijdens de table-tops zijn zeer positief. Alle partijen deden hieraan mee, zodat dit inzicht in elkaars werkwijze en processen geeft. Mooie voorbereiding op de praktijkoefening.'

Maurice Dorsman, Bevelvoerder kazerne Victor

Op uitvoerend niveau

In onze visie is het cruciaal om simulatieoefeningen te doen met de mensen die op uitvoerend niveau met elkaar van doen hebben. Dus niet alleen leidinggevenden op strategisch en tactisch niveau, maar vooral bevelvoerders en manschappen bij de brandweer, mensen van de gemeenschappelijke meldkamer (GMK), verkeersleiders, politie en de veilheidscoördinatoren bij de gemeente en het GVB. Bij een calamiteit zijn de eerste handelingen en de inzet van groot belang, voor zowel de veiligheid van weggebruikers en van de hulpdiensten. Daarbij is een goede samenwerking essentieel, juist op operationeel niveau.

Tijdens de sessies zijn de toelichtingen beperkt gehouden, maar is op een interactieve manier gezorgd voor discussie en toelichting onderling. Hierbij is gebruik gemaakt van een presentatie, quiz en zijn de scenario’s doorleeft met plattegronden en miniatuurvoertuigen; de table-top oefening.

Aan de hand van scenario’s volgen we met de functionarissen het hele proces van melden, alarmeren, verkennen, incidentbeheersing, vluchtproces en het weer openstellen van de tunnel. Hierbij geeft iedere functionaris inzicht in zijn of haar rol.

Door dit proces gezamenlijk te doorlopen heeft de oefening niet alleen een veel groter bereik, maar leren alle betrokkenen elkaar goed kennen en weet men elkaar beter te vinden tijdens een incident en/of calamiteit. Je weet van elkaars rollen, taken en werkwijze.

Table-top oefening

We hebben zes sessies georganiseerd op de kazerne Victor van Brandweer Amsterdam-Amstelland (de eerst aanrijdende kazerne). De sessies waren opgedeeld in tweeën. Het eerste deel was een presentatie over tunnelveiligheid en de specifieke tunneltechnische installaties van de Piet Heintunnel en IJtramtunnel. Ook hebben we de animatiefilm 'Brand in de IJtramtunnel' vertoond. Het tweede deel was een table-top oefening waarin we aan de hand van scenario’s en met behulp van een miniatuuropstelling van de tunnel het hele calamiteitenproces hebben nagebootst.

'De kracht van deze vorm van oefenen zit in de kennismaking met elkaars rollen en (on)mogelijkheden. Dit heeft een positieve uitwerking op de samenwerking en inzet tijdens calamiteiten.'

Gerda Keereweer-de Jong, Adviseur Tunnelveiligheid, gemeente Amsterdam

Samenwerking is makkelijker

Iedereen die bij de veiligheid van de Piet Heintunnel en de IJtramtunnel betrokken is, deed aan de veiligheidssessies mee. Het resultaat is, dat deze functionarissen nu veel beter weten welke maatregelen anderen kunnen of moeten nemen, bijvoorbeeld de regeling van het verkeer, de ventilatie of het openen van vluchtdeuren. Welke informatie is bij de gemeenschappelijke meldkamer bekend en hoe kan de verkeersleiding op operationeel niveau de brandweer ter plaatse ondersteunen? Mede dankzij deze training kunnen automobilisten en reizigers via lijn 26 erop vertrouwen dat hun veiligheid is gewaarborgd en dat de diensten goed op elkaar zijn ingespeeld, mocht zich een incident of calamiteit voordoen. Na de trainingen op de kazerne Victor gaan we aan de slag met trainingssessies op de kazernes Diemen, Nico en Zebra.

De toegevoegde waarde van TwynstraGudde

De adviseurs van TwynstraGudde hebben kennis van tunnelveiligheid en van de rollen van alle betrokken diensten en organisaties. We kennen de procedures en protocollen en hebben ervaring met calamiteitensimulaties en de achtergrond en verplichtingen vanuit tunnelveiligheid. Daarbij ontzorgen wij de tunnelbeheerorganisatie in het organiseren en uitvoeren van simulatieoefeningen.

Als extern bureau nemen we bovendien een neutrale positie in en kunnen we eventuele tekortkomingen bespreekbaar maken. Maar het belangrijkste is, dat onze adviseurs tijdens de sessies zorgen voor een veilige en ontspannen sfeer waarin leren voorop staat.