Deze vorm van extremisme richt zicht tegen gevestigde autoriteiten, waartoe onder andere overheidsfunctionarissen behoren. Dit maakt het voor gemeenten, regiehouders van de lokale aanpak van extremisme, een grote uitdaging anti-institutioneel extremisme tegen te gaan: ze worden immers al bij voorbaat gewantrouwd. Gemeenten lijken dan ook te worstelen met de vertaling van het landelijk beeld en mogelijke interventies op deze vorm van extremisme naar een lokale aanpak. Ons onderzoek richt de blik naar binnen: hoe kunnen instituties zélf weerbaarder worden?
Aanpak en signaturen
In opdracht van een G40 gemeente hebben wij een verkennende fenomeenanalyse uitgevoerd naar anti-institutioneel extremisme. Door het fenomeen tegen het licht te houden en de lokale context in kaart te brengen is een lokaal beeld geschetst. Op basis van informatie van o.a. de gemeente zelf, het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is die lokale context in kaart gebracht.
Daaruit bleek dat vormen van extremisme te duiden zijn met een unieke signatuur die kan bestaan uit een aantal gecombineerde aspecten:
- Actoren
Wie zijn de betrokkenen en wat hebben ze gemeen met elkaar? - Aanleiding
Wat zijn de redenen en oorzaken achter dit extremisme? - Korte termijn effect
Wat willen de betrokkenen nu bereiken? - Lange termijn doel(en)
Wat willen de betrokkenen uiteindelijk bereiken? - Methode
Hoe gaan de betrokkenen te werk? Welke tactiek en strategie voeren ze? - Ideologie
Welke fundamentele overtuiging hebben de betrokkenen?
In de rapportage is stilgestaan bij duiding van deze verschillende aspecten van extremisme in de lokale context. Daarbij is gekeken welke succesvolle strategieën gericht op burgers al waren vormgegeven of konden worden aangevuld, én op welke wijze instituties, zoals de gemeente, politie en maatschappelijk werk, zelf een rol spelen.
Blik naar binnen
Met name op preventief gebied kan een heroriëntatie van de blik van een gemeente op het tegengaan van anti-institutioneel extremisme helpen; niet alleen gericht op het vergroten van de weerbaarheid van burgers en groepen, maar ook van instituties zelf. Hiervoor is het van belang binnen de gemeente tegenspraak tegen bestaand beleid, gebaseerd op externe kritiek, intern te organiseren en focus te leggen op het kwalitatief goed uitvoeren van de algemene taken die je als gemeente hebt, om zo triggers van extremisme tegen te gaan.
Houd jij je ook bezig met dit thema en wil je meer weten?
Ben je nieuwsgierig naar een analyse van het fenomeen anti-institutioneel extremisme in de context van jouw gemeente en hoe de unieke signatuur eruit ziet? Of wil je meer weten over de triggers en dempers die lokaal een rol kunnen spelen? Laat hieronder je contactgegevens achter en wij nemen dan contact met je op.
