Gemeente Arnhem Organisatieadvies programma energietransitie Gemeente Arnhem

Gemeenten leveren een belangrijke bijdrage aan het bestrijden van klimaatverandering door – in verschillende domeinen – bij te dragen aan verduurzaming van de maatschappij. Gemeente Arnhem heeft al sinds 2011 een duurzaamheidsprogramma. Naarmate de urgentie van die verduurzaming groeide, groeide ook dit programma in termen van inspanningen, mensen, budget en politieke verwachtingen. Arnhem vroeg TwynstraGudde om te helpen bij de organisatorische inrichting van dit snel groeiende duurzaamheidsprogramma: van start-up naar scale-up.

De verduurzaming van een stad van het formaat van Arnhem vraagt om gedurfde keuzes en grote investeringen van veel partijen over een lange periode. De opgave is te kenmerken als een maatschappelijke en economische transitie. Dat de energietransitie daarnaast ook een uitvoeringsopgave is, staat vast. Nu het programmaplan gereed is en er concrete CO2-doelstellingen zijn vastgesteld, is de organisatorische opgave om het programma meer uitvoeringsgericht te maken.

Verschillende rollen gemeente

De rol die de gemeente moet spelen verschilt per programmaonderdeel, afhankelijk van de overige belanghebbenden, de verdeling van verantwoordelijkheden, middelen en het aanwezige instrumentarium. In het programma staat benoemd dat Arnhem aan de slag gaat met de verduurzaming van de gebouwde omgeving (koop- en huurwoningen en bedrijfspanden), maar ook met duurzame mobiliteit (auto’s, OV, logistiek en taxi’s) en grootschalige opwek van duurzame energie (zon-op-dak, zonnevelden en windmolens). De aard van deze deelopgaven vraagt erom dat de gemeente in bepaalde inspanningen initiërend optreedt, in andere meer regisserend, in weer andere regulerend of stimulerend. In werksessies hebben we samen stilgestaan bij het verschil in gemeentelijke rol per deelprogramma en wat die rol betekent voor de sturingsfilosofie en competenties van de betrokken medewerkers.

Structure follows strategy

Onze uitdaging in deze opdracht was om het organisatieadvies aan de gemeente zo vorm te geven dat het optimaal paste bij de verschillende rollen die worden gevraagd in de verschillende programmaonderdelen: structure follows strategy. Daarnaast is het advies zodanig vormgegeven dat kan worden ingespeeld op nog niet te voorspellen veranderingen die inherent zijn aan de transitieopgaven. In beide gevallen geldt dat de organisatie tegelijkertijd beheersbaar blijft en aansluit bij de organisatiefilosofie van de gemeente Arnhem.

‘Het proces, geleverde advies en bijbehorende praatplaat bevatten veel bruikbare aanbevelingen en inzichten, waarmee we direct aan de slag zijn gegaan.’

Opdrachtgever gemeente Arnhem

Rollen en gedrag

Ook wat de werkcultuur en de houding van individuele medewerkers betreft vraagt de huidige opschaling van het programma om actie. Het maken van heldere afspraken met elkaar over taken, rollen en verantwoordelijkheden is daarbij onmisbaar. In werksessies zijn we tot de belangrijkste aandachtspunten en oplossingsrichtingen gekomen. We hebben inzichtelijk gemaakt welke beweging moet worden ingezet en welke rollen en bijbehorende taken, nu en in de toekomst, moeten worden ingevuld. De gekozen werkvormen hebben ertoe bijgedragen dat inzicht en draagvlak is ontstaan in de veranderende werkwijzen die de opgave en opschaling van het programma van de medewerkers vraagt.

Waarom TwynstraGudde?

In deze opdracht hebben we veel expertises van ons bureau gecombineerd: klimaatbeleid, energietransitie, organisatiekunde, samenwerkingskunde, de veranderende rol van de overheid en programmamanagement. We zijn gewend te werken in een dynamische omgeving, met voortdurende accentverschuivingen en nieuwe informatie.

Meer over stapsgewijs komen tot de organisatie van een programma of aanpak duurzaamheid.