Het doel van de klimaatadaptatiestrategie is om overlast op het spoor zoveel mogelijk te beperken en verwachtingen beter te kunnen managen. Welk scenario tussen ‘accepteren’ en ‘adapteren’ voor ProRail het beste is, is niet op voorhand te zeggen. Een groot aantal variabelen en afhankelijkheden zijn hiervoor bepalend. Door deze op een rij te zetten en een strategisch afwegingskader en strategie op te stellen, wil ProRail hier meer grip op krijgen.
Thematische en geografische sessies leiden tot strategische keuzes
Bij ProRail ligt al een schat aan informatie, inzicht en kennis. In 2020 hebben zij een stresstest light en een eerste Plan van Aanpak opgesteld, die een goede basis vormen voor verdere verdieping. Interne dialogen waren een belangrijke volgende stap voor het verzamelen van meer informatie.
Wij hebben verschillende sessies georganiseerd met MT-leden, medewerkers van asset management en projectleiders. In deze sessies is eerst ingegaan op de inhoudelijke thema’s. Zo stelden we vragen als: wat gebeurt er met tunnels bij hevige regenval? Of met technische installaties bij extreme hitte? Daarna zijn er geografische sessies georganiseerd, waarin de risico’s per regio in kaart zijn gebracht. Door deze informatie te combineren, konden we vervolgens tot strategische keuzes komen.
Risicomatrix geeft inzicht in de prioriteiten
De effecten van klimaatverandering hebben direct invloed op de bedrijfswaarden van ProRail: veiligheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid. Weersextremen werken door op meer dan 75% van de bedrijfsvoering. Zo is 800 kilometer spoor gevoelig voor wateroverlast en droogte. Veiligheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid kunnen hierdoor in het geding komen.
Daarom zijn de effecten van klimaatverandering met behulp van een risicomatrix inzichtelijk gemaakt. De focus lag op de waarschijnlijkheid van de risico’s en de impact ervan. Risico’s met een hoge impact en een hoge waarschijnlijkheid, hebben we in de klimaatadaptatiestrategie prioriteit gegeven. Denk bijvoorbeeld aan verzakking van spoorbanen door hevige regenval, schade aan spoorbruggen door overstromingen of uitval van technische installaties door hitte.
Landelijke samenwerking is cruciaal
De risico’s van klimaatverandering zijn voor ProRail dusdanig groot, dat zij dit niet alleen kunnen oplossen. Het spoornetwerk strekt zich uit over heel Nederland. Om ervoor te zorgen dat dit blijft functioneren, is samenwerking met provincies, gemeenten, waterschappen en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat cruciaal. We hebben daarom ook procesadvies gegeven over de samenwerking met partners en het bijbehorende verwachtings- en omgevingsmanagement.
Een breed gedragen klimaatadaptatiestrategie
Het proces heeft geleid tot een afwegingskader en een klimaatadaptatiestrategie, waarbij veel interne medewerkers van ProRail betrokken zijn geweest. Dit heeft ook gezorgd voor draagvlak en bewustwording binnen de organisatie. ProRail weet nu beter hoe zij de organisatie in de toekomst kunnen blijven betrekken bij klimaatadaptatie.
De afwegingen in de strategie zijn inmiddels voorgelegd aan het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. ProRail en het ministerie zitten op één lijn wat betreft de strategie voor klimaatadaptatie. Daarnaast is er binnen ProRail meer bewustwording ontstaan over hoe zij het ministerie en andere belangrijke stakeholders kunnen meenemen in het proces naar een klimaatbestendig spoornetwerk.
De toegevoegde waarde van TwynstraGudde
Onze adviseurs zijn goed thuis in het domein van klimaatadaptatie. Zij hebben ruime kennis over de gevolgen van klimaatverandering en de organisatie die nodig is om hiermee om te gaan. Ze denken kritisch mee, begeleiden processen, geven organisatieadvies en zijn sparringspartner voor de opdrachtgever. Onze inhoudelijke kennis combineren we met methodische aanpakken en werkvormen. Zo komen we tot een breed gedragen aanpak voor klimaatadaptatie.
