De energietransitie is in de fase van uitvoering. Voor gemeenten breekt daarmee een nieuwe tijd aan. Met de regionale energiestrategie (RES), de transitievisie warmte (TVW) en het regionale mobiliteitsprogramma (RMP) zijn de piketpaaltjes geslagen. Nu worden mensen geworven en concrete maatregelen gekozen. De schop gaat de grond in en er moet voortgang worden geboekt. De vraag waar gemeenten nu voor staan, is: hoe breng je de energietransitie van plan naar uitvoering?
Bekijk de impact voor het ministerie van Infra
De waterschapsverkiezingen liggen alweer bijna drie maanden achter ons. De nieuwe algemene besturen (AB) zijn geïnstalleerd, de dagelijks besturen (DB) worden geformeerd en zijn in een aantal waterschappen al gestart. Dit is de periode waarin nieuwe politieke ambities worden gevormd en er een andere bestuurlijke dynamiek ontstaat. Alle reden om als waterschap stil te staan bij het bestuurlijk samenspel en de wijze waarop dit georganiseerd is. Dat vond ook het waterschap waar wij aan de slag gaan met een advies over bestuurs- en directieondersteuning. Lees wat wij voor dit waterschap doen en ook voor jouw waterschap kunnen doen.
Bekijk de impact voor gemeente Amsterdam
De gemeente Den Haag brengt innovatieve bedrijvigheid, zorgverleners, onderwijs en andere partijen bij elkaar. In samenwerking komen nieuwe producten en diensten en innovatieve vormen van dagelijkse zorgverlening tot stand. Meer inwoners van de stad kunnen daardoor in de toekomst rekenen op zorg, meer ondernemers beginnen in deze sector met een bedrijf en er wordt gewerkt aan een grotere verscheidenheid aan banen. Drie gemeentelijke diensten trekken het programma. Sandra van de Waart (teammanager bij de afdeling Economie) heeft Nathal van Rijn (TwynstraGudde Interim Management) aangesteld als kwartiermaker Zorginnovatie.
Impact via tijdelijke kwartiermaker
Het moet allemaal frisser, bruisender en groener. De binnenstad van Terneuzen moet zichzelf de komende jaren opnieuw uitvinden. Het Totaalplan Binnenstad Terneuzen is de allesomvattende toekomstvisie, waarin staat beschreven hoe de vernieuwing en ontwikkeling van de binnenstad vorm kan krijgen. TwynstraGudde is gevraagd om uitvoering te geven aan het Totaalplan door de rol van kwartiermaker te vervullen.
Impact via allesomvattende toekomstvisie
De energietransitie is in de fase van uitvoering. Voor gemeenten breekt daarmee een nieuwe tijd aan. Met de regionale energiestrategie (RES), de transitievisie warmte (TVW) en het regionale mobiliteitsprogramma (RMP) zijn de piketpaaltjes geslagen. Nu worden mensen geworven en concrete maatregelen gekozen. De schop gaat de grond in en er moet voortgang worden geboekt. De vraag waar gemeenten nu voor staan, is: hoe breng je de energietransitie van plan naar uitvoering?
Lees verder
De waterschapsverkiezingen liggen alweer bijna drie maanden achter ons. De nieuwe algemene besturen (AB) zijn geïnstalleerd, de dagelijks besturen (DB) worden geformeerd en zijn in een aantal waterschappen al gestart. Dit is de periode waarin nieuwe politieke ambities worden gevormd en er een andere bestuurlijke dynamiek ontstaat. Alle reden om als waterschap stil te staan bij het bestuurlijk samenspel en de wijze waarop dit georganiseerd is. Dat vond ook het waterschap waar wij aan de slag gaan met een advies over bestuurs- en directieondersteuning. Lees wat wij voor dit waterschap doen en ook voor jouw waterschap kunnen doen.
Lees verder
Jasper Oudshoorn, Adviseur Zorg
De gemeente Den Haag brengt innovatieve bedrijvigheid, zorgverleners, onderwijs en andere partijen bij elkaar. In samenwerking komen nieuwe producten en diensten en innovatieve vormen van dagelijkse zorgverlening tot stand. Meer inwoners van de stad kunnen daardoor in de toekomst rekenen op zorg, meer ondernemers beginnen in deze sector met een bedrijf en er wordt gewerkt aan een grotere verscheidenheid aan banen. Drie gemeentelijke diensten trekken het programma. Sandra van de Waart (teammanager bij de afdeling Economie) heeft Nathal van Rijn (TwynstraGudde Interim Management) aangesteld als kwartiermaker Zorginnovatie.
Lees meer over deze opdracht
Het stationskwartier moet dé bruisende ontmoetingsplek worden van Helmond en de rest van de regio. Een vitaal gebied waar het goed wonen, werken en vertoeven is. Het station zelf is al in een nieuw jasje gestoken. De ontwikkeling van het gebied eromheen is de volgende stap. Een gebiedsvisie moest nog worden opgesteld. Parallel aan het opstellen van deze visie is TwynstraGudde gevraagd om de ontwikkelstrategie te maken én de financiële haalbaarheid te bepalen.
Bekijk meer
Er gaat in de Nederlandse watersector momenteel geen discussie over ruimtelijke planvorming meer voorbij zonder dat het principe ‘water en bodem sturend’ wordt aangehaald. Dit principe stelt dat het water- en bodemsysteem sturend moet zijn in keuzes waar we woningen bouwen, landbouw plaatsvindt en natuur de ruimte geven. De overheid lijkt in haar uitspraken doordrongen van het belang hiervan. Het principe is opgenomen in het regeerakkoord van Rutte IV en ook in het recente Deltaprogramma 2023 is de urgentie opnieuw benoemd. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werkt momenteel aan het opstellen van het programma ‘Water en Bodem sturend’. Dit programma moet structurerende keuzes meegeven aan ruimtelijke ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld woningbouw en de aanpak van de opgaven zoals benoemd in het Nationaal Programma Landelijk Gebied.
Foto: Jan van Helleman
‘Water en bodem sturend’ is geen nieuw begrip. Al meer dan twee decennia lang wordt geopperd dat dit principe, vergelijkbaar met het principe ‘functie volgt peil’, meer leidend moet zijn in de ruimtelijke ordening. In de Vierde Nota waterhuishouding uit 1998 wordt bijvoorbeeld al een Nederland geschetst waarin de gewenste grondwatersituatie voor gebieden is vastgelegd als basis voor de regionale inrichting. Daaropvolgend voert het ministerie van Verkeer & Waterstaat in 1999 een verkenning uit naar de mogelijkheden om water sturend te laten zijn bij de inrichting van het Noordzeekanaalgebied. Een jaar later, in 2000, wordt in opdracht van provincie Noord-Brabant een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor water als ordenend principe.
Anno 2022 blijkt in praktijk echter dat er nog maar weinig naar dit principe wordt gehandeld en dat de maakbaarheidsgedachte in onze ruimtelijke ordening prevaleert. Zo wordt het waterpeil nog veelal aangepast naar behoefte van het landgebruik.
Waarom is de tijd nu wél rijp voor het principe water en bodem sturend? De huidige maatschappelijke opgaven vragen om extra ingrijpen in de inrichting van ons land, waarbij we ons bovendien steeds meer realiseren dat het huidige water- en bodemsysteem tegen zijn grenzen aanloopt. Wetenschappers waarschuwen dat het al vijf óver twaalf is voor de Nederlandse natuur en we weten al vrij zeker dat we niet gaan voldoen aan Europese normen voor waterkwaliteit in 2027. Daarnaast vragen ook de steeds extremere weersomstandigheden met vaker watertekorten én wateroverlast, bodemdaling en toenemende verzilting om een andere aanpak in onze ruimtelijke ordening. Uitgaan van het draagvlak van het water- en bodemsysteem is daarbij voorwaardelijk om te komen tot een toekomstbestendige inrichting van Nederland waarbij ook de daadwerkelijke economische, sociale én ecologische kosten (zowel huidig als op lange termijn) worden meegenomen in de ruimtelijke afweging.
Hoe ziet Nederland eruit als we water als goede vriend zien? Met het platform onderWATERwereld zetten we andere watervragen op de agenda.
Hoe zou Nederland eruit kunnen zien als we water en bodem als uitgangspunt nemen? Je zou je kunnen voorstellen dat we dan drijvende woningen bouwen om voldoende ruimte te creëren voor het bergen van water, en natuurgebieden benutten als spons om zoveel mogelijk water te laten infiltreren. Daarnaast wordt het waterpeil in natte veengronden niet verder verlaagd om zodoende oxidatie van veen en daarmee uitstoot van broeikasgassen en bodemdaling te beperken. Intensieve landbouw en industrie vindt niet langer plaats in de buurt van kwetsbare natuurgebieden en de bedrijfsvoering van boeren wordt aangepast aan lokale condities van de ondergrond. Dit zijn ingrijpende veranderingen, maar ze zijn nodig om Nederland op een duurzame wijze in te richten.
Het Rijk heeft aangegeven de regie te willen (her)nemen in de ruimtelijke herinrichting van Nederland. Volgens de laatste berichten komt er in november 2022 een Kamerbrief aan over het Programma Water en Bodem sturend waarin structurerende keuzes zijn opgenomen. Deze structurerende keuzes moeten provincies, gemeenten en waterschappen in staat stellen een goede afweging te maken tussen diverse ruimteclaims zoals die volgen uit de energietransitie, klimaatadaptatie, woningbouwopgave, natuurherstel en andere opgaven in het landelijk gebied. Wij zijn benieuwd of deze principes concreet genoeg zullen zijn om water en bodem na twee decennia nu daadwerkelijk sturend te laten worden in de ruimtelijke ordening van ons Nederland. Wat ons betreft is de tijd rijp!
Wij hebben een checklist ontwikkeld waar mee je kunt controleren in hoeverre er verduurzamingsmaatregelen worden genomen die bijdragen aan de doelstellingen. De checklist zorgt ervoor dat niet alleen maatregelen voor CO2 reductie worden genomen, maar ook maatregelen voor circulariteit, biodiversiteit, waterkringloop. De checklist is nu gratis te downloaden.
Dit is een eerste blog in een reeks over ‘de toekomstige inrichting van het landelijk gebied’ waarin TwynstraGudde de ontwikkelingen rondom het programma ‘bodem en water sturend’ op de voet volgt en je hierover op de hoogte houdt. Laat hieronder je mailadres achter dan sturen we een mail zodra de volgende blog is gepubliceerd.
