Het kabinet heeft de hoofdlijnen van de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit voor de komende tijd bekend gemaakt. Inclusief de flinke investeringen ter hoogte van 431 miljoen euro die daarbij horen. De aanpak is opgedeeld in een drietal pijlers:
- Weerbare samenleving.
- Versterking integrale handhaving en strafrechtketen.
- Bescherming & Veiligheid.
Binnen deze pijlers is er sprake van 13 specifieke thema’s waarbij alleen al meer dan 50 overheidsorganisaties, lokaal, regionaal en (inter-)nationaal betrokken zijn. Dat maakt de uitvoering niet eenvoudig. Aan de andere kant, het lijkt daarmee ook een beetje op een internationaal crimineel netwerk met lokale verankering. Zo’n netwerk organiseren is niet eenvoudig. En de bestrijding daarvoor net zo min. Een rode draad in de bestrijding is dat geen enkele organisatie het probleem van het ondermijnende effect van georganiseerde criminaliteit zelfstandig kan aanpakken en oplossen. Samenwerking is noodzakelijk. Die samenwerking begint al bij het opstellen van een gedragen en haalbaar plan, dat voldoende onderbouwd is om daarvoor middelen van de Minister van Justitie en Veiligheid te verkrijgen.
Brede aanpak met intensieve samenwerking
De minister van Justitie en Veiligheid geeft aan dat álle aspecten (preventief en repressief) van ondermijnende criminaliteit moeten worden aangepakt om eraan zo effectief mogelijk tegenwicht te kunnen bieden. Dat kan alleen volgens de minister én volgens ons met een brede aanpak, een lange adem en door samenwerking tussen overheidspartijen en private sectoren, ook over onze landsgrenzen heen. Er is nog nooit zoveel structureel geld uitgetrokken voor het tegengaan van georganiseerde criminaliteit.
Samenwerken tussen organisaties is noodzakelijk maar blijkt echter niet makkelijk. Samenwerken tussen verschillende organisaties wordt vaak beschouwd als complex en ingewikkeld. Het gaat erom doelen, belangen, processen, strategieën, werkwijzen, communicatiestijlen, structuren en culturen van meerdere organisaties te kennen en waar nodig te combineren. TwynstraGudde heeft ruime ervaring in het initiëren, inrichten, managen en verbeteren van samenwerkingen. TwynstraGudde Veiligheid kent de organisaties en de uitdagingen van het Veiligheidsdomein goed.
Onze ervaringen hebben we opgetekend in een whitepaper Samenwerken in de aanpak van ondermijning en daarin komen wij uit op een drietal rode draden:
- Allereerst kenmerkt deze vorm van criminaliteit zich door het internationale karakter, waarvoor een landelijke aanpak is ontwikkeld, die lokale inbedding vergt om effect te hebben.
- Ten tweede kan ondermijning worden beschouwd als een wicked problem of taai vraagstuk: een probleem of vraagstuk dat moeilijk op te lossen is doordat informatie incompleet of tegengesteld is en de context continu verandert. Beleidsmatig is ondermijning gedefinieerd, maar in de praktijk blijkt het onduidelijk waar de grenzen van ondermijning beginnen en ophouden.
- Ten slotte speelt onderling vertrouwen een prominente rol in een gezamenlijke aanpak van ondermijning. Vertrouwen komt in alle invalshoeken naar voren. Zonder vertrouwen erodeert het fundament van een samenwerkingsverband.
Wij zien in de praktijk bij het bestrijden van ondermijning door private en publieke partners een viertal generieke stappen doorlopen kan worden, of dat nu casusgericht of systeemgericht is, zie ook het door ons opgestelde whitepaper
Het doorlopen van deze vier generiek stappen levert op:
- Meer inzicht in wat er aan de hand is.
- Gedegen positionering, prioritering en strategie.
- Managen van uitvoering van de aanpak van ondermijning.
- Zicht op wat werkt.
Op dit moment staat het merendeel van de vijftig organisaties voor de opgave om door middel van een goed plan van aanpak het pad te effenen voor een succesvolle en effectieve uitvoering van de ambities waarvoor nu ook de middelen beschikbaar zijn. Op dit moment is er sprake van een deadline van 30 juni 2022 waarop dat bijvoorbeeld voor de aanpak in gemeenten met risicowijken gereed moet zijn.
De adviesgroep veiligheid en de flexschil van TwynstraGudde hebben op alle stappen in het proces ruime ervaring en ondersteunen op dit moment enkele organisaties actief bij de aanpak van georganiseerde criminaliteit. Dat zijn bijvoorbeeld proeftuinen in opsporen en vervolgen, samenwerkingsverbanden zoals RIEC’s , projectleiderschap of -ondersteuning in de preventie van jonge aanwas, interim-lijnmanagement bij een gemeente of onderzoek en evaluatie.
