Blogreeks Klimaatadaptatie start met bewustwording binnen eigen organisatie

Een effectieve risicodialoog met de omgeving vergt eerst een goede voorbereiding in de eigen organisatie. Want voor een goede en effectieve samenwerking is het van groot belang dat elke organisatie helder heeft wat de eigen ambities, belangen en doelen zijn. Door eerst het gesprek integraal te voeren in de eigen organisatie verhelder je waar je als gemeente of waterschap voor wilt staan, waar je wél van bent en waar je níet van bent als het gaat om het klimaatbestendig maken van de regio.

Toegevoegd door Arianne Kloosterman op 4 september 2019

Tevens vergroot je bewustwording binnen de organisatie. Dat noemen wij de klimaatmonoloog.

Eerst de eigen belangen scherp maken en rol bepalen in dossier klimaatadaptatie

In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie is opgenomen dat gemeenten en waterschappen voor eind 2019 de stresstest hebben uitgevoerd. Dat betekent dat de volgende stap, het voeren van risicodialogen, voor de deur staat (sommige gemeenten zijn al gestart). De doelen van deze risicodialogen zijn het identificeren van klimaatrisico’s, het gezamenlijk bepalen van ambities als het gaat om het minimaliseren van de effecten van extreem weer en het formuleren van maatregelen die landen in een uitvoeringsprogramma voor de gemeente, het waterschap en/of voor de gehele DPRA-regio. Dit alles wordt gedaan in samenwerking met alle relevante publieke en private partijen. Veel gemeenten en waterschappen maken nu de stap van stresstest naar de risicodialoog al, maar ondervinden uitdagingen als het gaat om het organiseren, opzetten en uitvoeren van de dialogen.

Vragen over waar het gesprek over moet gaan, wie er uitgenodigd worden en waar verantwoordelijkheden liggen spelen op en maken dat uitstel van de uitvoering op de loer ligt. Door eerst de interne koers te bepalen en bestuurlijk vast te leggen, wordt in de risicodialoog sneller duidelijk wat de gezamenlijke en tegenstrijdige belangen zijn, om het vervolgens dan vooral te hebben over de tegenstrijdigheden en hoe daar mee om te gaan. Men is het immers snel eens over de gezamenlijke belangen. Ten tweede kan er tempo gemaakt worden, omdat de deelnemers een (bestuurlijk) kader hebben. Zolang ze binnen het kader blijven kunnen er toezeggingen gedaan worden. Zonder kaders is alles onder voorbehoud en dat zorgt al snel voor vertraging en frustratie.

Wij stellen daarom dat het voeren van de klimaatmonoloog essentieel is om strategisch en gestructureerd aan de slag te kunnen met de volgende stap: het organiseren van de risicodialoog. Zo stel je eerst op hoofdlijnen scherp waarover het gezamenlijke gesprek volgens jou moet gaan – wat vinden wij belangrijk, wat zijn onze ambities en doelen, en waar zijn wij wél van en waarvan níet? En maak je vervolgstappen, waaronder het selecteren van de belangrijkste issues en betrokkenen, behapbaar en overzichtelijk. Dit zorgt ook voor draagvlak en commitment in de eigen organisatie voor het proces en de gevraagde inzet van medewerkers.

Gebruik onze koerskwadrant en samenwerkingsscan

Voor de klimaatmonoloog kunt u het koerskwadrant gebruiken die wij ontwikkeld hebben in onze opdracht voor waterschap Brabantse Delta. Dit model helpt in het gesprek om de eigen rol te bepalen. Dat kan een functionele rol zijn waarbij je enkel hetgeen oppakt waarvoor je wettelijk aan de lat staat. Of je kiest voor een vakkundige rol en doet een stapje extra, of wilt een voorbeeld stellen binnen je wettelijke taken. Ook mogelijk is een pragmatische rol waarbij je kijkt of wettelijke taken in samenwerking met andere partijen effectiever gerealiseerd kunnen worden. Tot slot kun je een visionaire rol innemen: vooruitstrevend en meer risico nemend. Per klimaatissue kun je een andere rol kiezen.

Koerskwadrant

Daarnaast is het verstandig om een helder beeld te hebben over de verschillende aspecten die er toe doen bij een goed functionerende samenwerking met andere spelers in de gemeente en regio. De verschillende aspecten van onze samenwerkingsscan zijn hiervoor een goede leidraad.

Voorkom onduidelijkheid en bepaal dus eerst de eigen koers

Het klimaatadaptief maken van de eigen leefomgeving gaat over uitdagende samenwerkingsvraagstukken op verschillende schaalniveaus (lokaal en regionaal). Om tempo te kunnen maken in een speelveld met veel partijen en belangen is de interne klimaatmonoloog een logische stap om helderheid en focus aan te brengen en de eigen grenzen te bewaken. Een volgende stap in het proces is het samenbrengen van de klimaatmonologen van de partners uit de regio, om zo een start te kunnen maken met de organisatie van de daadwerkelijke risicodialoog. Maar let op; want meerdere klimaatmonologen maken nog geen effectieve risicodialoog.

Dit blog is in samenwerking met Wytse Dassen geschreven.