Onder druk van de Coronacrisis hebben we in de zorg ontzettend veel buitengewone zaken voor elkaar gekregen. Om de crisis zelf het hoofd te bieden, maar ook door te herdefiniëren wat er nog wel mogelijk was om toch goede zorg te kunnen leveren. Veranderingen die voorheen lastig te realiseren waren, kwamen nu onder druk ogenschijnlijk eenvoudig tot stand. De roep om die verbeteringen en doorbraken vast te houden en tegelijk afscheid te nemen van ‘het oude en ongewenste’ is begrijpelijk. Maar hoe doe je dat?
Niet alleen aanleren, maar ook afleren
De zorg is grotendeels mensenwerk. Steeds beter ondersteund door (digitale) technologie, maar: ‘mensenwerk’. Met gemeenschappelijk geleerde overtuigingen en veronderstellingen, vaak met lokale, excentrieke karakteristieken. En nu we weer langzaam opstarten, elkaar weer ontmoeten, de gewone zorg weer op gang komt en (verander)projecten weer op stoom komen, ligt terugveren naar oude patronen voor de hand.
We zijn immers maar mensen, in een onwennige periode: welk gedrag mag wel blijven en welk gedrag moet nu echt eens blijvend veranderen? ‘Alle zorg digitaal, tenzij…’ is gemakkelijk gezegd, maar louter het nieuwe gewenste gedrag benadrukken is niet voldoende. Er moet niet alleen iets nieuws worden aangeleerd, er moet ook worden afgeleerd wat er voorheen was. We gaan er nog te vaak vanuit (ook nu weer), dat een duidelijke visie op de toekomst en het daarbij behorende gedrag voldoende motiveert om te veranderen. Getuige ook de vele recente keuzehulpen, draaiboeken en richtlijnen om het nu eens echt anders te gaan doen.
We gaan over tot de orde van de dag
We zijn nog aan het ontdekken wat ‘het nieuwe normaal’ in de zorg gaat worden. We leren én we verwerken. We kijken terug én vooruit. En, we gaan weer over te orde van de dag. Dat moet ook. Een stuwmeer aan reguliere zorg moet weggewerkt worden en de onbedoelde schade door het uitstellen van zorg willen we maximaal beperken. We weten en voelen allemaal dat dat niet alleen lukt door over te gaan tot de orde van dag. We moeten dingen ook echt anders blijven doen. Slimmer, gerichter en beter op elkaar afgestemd. We wisten of voelden dat eigenlijk al een tijdje, al voor de Coronacrisis. De richting is in veel gevallen ook al enige tijd duidelijk, de realisatie daarvan is een grote uitdaging. #HoeDan?
Stop met speculeren. Pak het moment!
Wacht niet op het perfecte moment, maar pak nu het moment en maak het samen perfect. Het is immers ‘mensenwerk’. Het gaat niet om de middelen en mogelijkheden, het gaat om mensen. Om ons gedrag, onze routines en patronen. Om dingen los te laten en nieuwe dingen aan te leren. Wil je werken een duurzaam herstel van de zorg? Pak nu het moment – in de zorgpraktijk zelf, samen als team – om bewust, scherp en open stil te staan bij vier basale vragen over ons gedrag:
- Wat willen we stimuleren & versterken?
De zorg zal nooit meer hetzelfde zijn. Veel consulten zullen digitaal blijven, slimme pleisters wordt het nieuwe normaal, robotisering, digitalisering, thuismonitoring, zorgcoördinatie, maar óók snellere besluitvorming, digitaal samenwerken en duurzaamheid. Wat wordt het nieuwe normaal en welk gedrag willen we nu al meer vertonen? - Wat willen we koesteren & behouden?
Veel van wat we doen is gewoon hele goede zorg. Met een hoge kwaliteit én toegankelijk. Eén van de beste van de wereld. Vergeet niet om samen stil bij welk gedrag je wilt blijven vertonen; wat we moeten blijven waarderen. Ook als andere dingen veranderen. Immers, niet iedereen is blij met videobellen. - Wat hebben we lang gewaardeerd, maar is nu tijd om afscheid van te nemen?
Zo is lang niet meer alle zorg nodig, laten o.a. Ziekenhuis Bernhoven en het Beatrix-ziekenhuis Door bijvoorbeeld overbodige scans of jarenlange herhaalbezoeken te schrappen. Ook het programma ZE&GG helpt artsen en verpleegkundigen alleen zorg te leveren waarvan we weten dat deze meerwaarde heeft en geen zorg meer te leveren die geen meerwaarde heeft. - Welk gedrag willen we echt (nog steeds) niet meer zien?
Sommige dingen zijn en blijven ontoelaatbaar, zoals het onveilig handelen of roekeloos gedrag. Maar ook zaken als verspilling, teveel declareren en onveilige werkomgevingen, willen we al lange tijd met elkaar uitbannen. In crisistijd kunnen zulke gedragingen soms (begrijpelijk) weer oppoppen en het is daarom belangrijk te blijven benoemen welk gedrag we echt niet (meer) willen zien.
Aan de slag?
Organiseer in of na de vakanties een moment om samen bij deze vragen stil te staan in een kort afgebakend proces. Wil je van gedachten wisselen of dit iets is voor jouw team of wil je weten hoe wij dit eventueel kunnen begeleiden? Neem vooral contact met mij op.
