Het stikstofvraagstuk houdt de gemoederen al een tijd bezig. Het is niet de eerste, en vermoedelijk ook niet de laatste botsing tussen natuur en landbouw. In de week dat het Malieveld voor de eerste maal volliep met boze en bezorgde boeren, kregen wij vanuit het ministerie de vraag om na te denken hoe we uit dit patroon kunnen komen.
Toegevoegd door André Schaminée op 14 oktober 2021
Als social designers stellen we de mensen om wie het gaat centraal. Wat is de betekenis van deze natuur-landbouw conflicten voor zowel de agrarisch ondernemers en betrokkenen bij natuur? Dit onderzochten we in drie gebieden. We voerden intense gesprekken die ons raakten. Wat de natuur en de landbouw gemeen hebben is een grote mate van onzekerheid over de toekomst en het besef dat er veel verloren dreigt te gaan. De gesprekken waren echter ook verrassend openhartig en onderzoekend. Voorbij de standpunten en de toon die domineren in de media spraken we met elkaar en waren wijsheid en vakmanschap, autonomie en waardering enkele van de terugkerende thema’s .
Belangrijke inzichten waren onder andere:
De enige uitweg uit het patroon van natuur – landbouw conflicten is in onze ogen om de ‘zero-sum ‘ te doorbreken. Klinkt simpel op papier, maar is het in de praktijk geenszins. Er zijn legio goede voorbeelden, er zijn steeds meer toegewijde professionals die zich hiervoor inzetten. Maar het hele systeem komt maar moeizaam in beweging.
Vanuit een veranderkundig perspectief zijn we ervan overtuigd dat er in gezet moet worden op een lerende aanpak, waarbij ondernemers, natuurbeheerders- en beschermers en ambtenaren en bestuurders allemaal wat te brengen en te ontwikkelen hebben.
Om dit mogelijk te maken, hebben we een ‘leercirkel’ ontwikkeld. Daarin zie je verschillende samenhangende domeinen waarop kennis, vaardigheden en wijsheid ontwikkeld dienen te worden. Op dit moment werken we deze leercirkel in twee gebieden uit in experimenten, waarmee we met alle betrokkenen zoeken hoe de zero-sum mentaliteit kan worden doorbroken.
Ons doel is daarbij helder. We willen bijdragen aan een optimistische toekomst voor zowel natuur als agrarisch ondernemers.
Een beknopte weergave van de resultaten van ons onderzoek zijn hier terug te lezen: Nieuwe perspectieven op verbinding landbouw en natuur | Rapport | Rijksoverheid.nl
In samenwerking met BNR hebben we de podcast- en videoserie Nieuw Nederland ontwikkeld. In de podcast 'Polderen in De Peel' gaat Maarten Bouwhuis dieper in op de landbouwtransitie en de aanpak van de stikstofcrisis. Luister hieronder de podcast.