Steeds meer taken worden op afstand van de eigen gemeente uitgevoerd via verbonden partijen, zoals bijvoorbeeld een omgevingsdienst of sociaal werkbedrijf. Hierdoor ervaren raadsleden dat zij onvoldoende kunnen sturen op deze taakuitvoering. De raad moet daarom zelf meer aan het stuur staan en blijven aangeven wat zij belangrijk vindt ten aanzien van deze verbonden partijen. Ons advies: grijp de nieuwe raadsperiode aan als natuurlijk moment om je grip op de verbonden partijen te versterken!
Toegevoegd door Thijs Boertien op 21 maart 2022
De democratische legitimiteit bij verbonden partijen is al langere tijd onderwerp van discussie in gemeenteland. Veel raden worstelen hierbij met de invulling van hun kaderstellende en controlerende rol. Ook het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) erkent deze uitdaging en heeft TwynstraGudde gevraagd om ‘handelingsperspectieven’ te ontwikkelen die raden kunnen gebruiken om hun grip op verbonden partijen te vergroten. Aan de hand van documentenstudie en groepsgesprekken met verschillende lokale overheden hebben wij drie handelingsperspectieven ontwikkeld.
Uitgangspunt van onze handelingsperspectieven is dat het gebruik ervan niet voelt als ‘extra werk’ maar dat de werkwijze past in de cycli die raden sowieso al doorlopen. Het eerste handelingsperspectief richt zich daarom op de vierjarige raadsperiode: die kan worden benut om afwegingen te maken over het bestuurlijk, financieel én inhoudelijk belang van verbonden partijen.
In onze ogen is jaar 1 van de raadsperiode cruciaal om als raad je positie te pakken. Je beschikt als raad daarbij over de volgende ‘knoppen’ om aan te draaien:
Met de gemeenteraadsverkiezingen achter de rug begint in heel Nederland een frisse raad aan een nieuwe vierjarige periode. Kom in actie en benut jaar 1 van deze periode om als raad je positie ten opzichte van verbonden partijen te versterken.
Ben je benieuwd naar een uitleg van het hele handelingsperspectief en een toelichting op de andere twee handelingsperspectieven? Bekijk dan ons interactieve eindrapport op de website van Kennis Openbaar Bestuur. Of wil je meer weten over onze visie op regionale samenwerking? Bel of mail mij of mijn collega Sharon Blair-Zuijderhoff. We maken graag nader kennis en denken met je mee.