Blog Een mooi samenspel

Hiervan worden projecten gefinancierd, die er voor zorgen dat tienermeisjes weerbaarder worden in de machocultuur waarin ze leven. Ze leren voor zichzelf op te komen, zichzelf (weer) op waarde te schatten, ze krijgen bijscholing en les over microfinanciering zodat ze zelf een onderneming kunnen opzetten. 15 fietsers en 10 man begeleiding hebben 10 dagen lang met elkaar in een bubbel gezeten. Ploeterend en vechtend om ons doel te behalen, de finish!

Een korte beschouwing, waarbij ik de parallel trek tussen mijn ervaringen tijdens de fietstocht en hoe je in een organisatie samen het schijnbaar onmogelijke voor elkaar krijgt.

Deel met elkaar hoe je een traject in stapt

We hadden een gezamenlijk doel; alle kilometers trappen tot de finish. Daar hadden we 8 dagen voor, in die tijd moest het allemaal gebeuren. Geen idee wat we onderweg allemaal tegen zouden komen. Het was spannend om met deze gedachte de fiets op te stappen. Ik weet nog goed dat ik vlak voor de aftrap dacht ‘waar ben ik aan begonnen?’ Maar de spanning en uitdaging lonkten, dat maakte dat ik op het zadel ging zitten. Hoe iedereen met de (gezonde) spanning omging deelden we met elkaar. We hoefden geen antwoord, we wilden het gewoon even aan elkaar kwijt. Hoe zit jij er in? Waar kijk je naar uit? Wat hoop je mee te maken? Wat verwacht je? Het delen van deze beelden voordat je bijvoorbeeld een verandertraject instapt, helpt om je gedachten te ordenen (het is toch vaak onduidelijk wat er nou precies gaat gebeuren bij een verandering), om kenbaar te maken aan je collega’s waar je je eventueel zorgen over maakt (misschien kan die zorg deels al weg gehaald worden) en het geeft ook informatie aan degene die de verandering ‘aanjagen’ (misschien dat jij aan iets belangrijks denkt dat anderen over het hoofd zien).

Accepteer dat niets gaat zoals je het van te voren hebt bedacht

Een lokale reisorganisatie had een mooie route uitgestippeld. Een inkomrondje op de eerste dag, een prachtige route op de tweede dag met veel korte klimmetjes en dalingen in de ochtend en een flinke daling in de middag. Voor die lange daling werd ons verteld ‘geniet ervan, want morgen mag je deze hele weg (ter info: off-road, met zand, stenen, keien, kuilen…) weer omhoog!’. Zo zaten we er meteen lekker in. There was no way back. Volgens het reisschema zouden we uur nodig hebben voor de klim. We deden er 3,5 uur over. Een kleine onderschatting. En dat terwijl we allemaal enorm fit waren en flink doortrapten. Een vertraging in het begin had effect op alles wat er die dag verder nog op de agenda stond. Zo ging het eigenlijk de hele week. Ondanks de nauwkeurig uitgestippelde route, die keer op keer geoefend en gecheckt was, liep het elke dag anders dan verwacht. Kapotte fietsen, valpartijen, wegversperringen, regenbuien. Steeds waren we in staat om ons aan te passen. Als we niet rechts konden, dan gingen we links. Dat veranderde niets aan het doel (een betere toekomst voor meisjes) of de finish. De weg ergens naar toe kan veranderen, maar de eindstreep blijft hetzelfde. Herkenbaar bij veranderingen? Een blauwdruk van een veranderplan is daarmee op zich al een paradox, want veranderen betekent óók onderweg je pad kunnen aanpassen als de omgeving daar om vraagt, zónder het einddoel uit het oog te verliezen.

Weet waar je het voor doet

Met de fietstocht hebben wij geld opgehaald zodat meisjes een grotere kans krijgen op een betere toekomst. De eerste paar dagen hebben we projecten bezocht van Plan Nederland om te zien wat die projecten betekenen. Ik vond het heel inspirerend om de meisjes te spreken die zichtbaar zelfverzekerder zijn geworden en kansen ten volle benutten. Kansen die voor ons in de Westerse wereld zo vanzelfsprekend zijn. Als het even te veel werd tijdens het fietsen, was het deze inspiratie die mij verder hielp. En eerlijk gezegd, er waren ook genoeg momenten dat ik niet met dit hogere doel bezig was, maar alleen met mijzelf. En daar kon ik net zo goed van genieten. Dat mag ook tijdens verandering, soms ben je bezig met je team of organisatie, en soms gewoonweg met jezelf. En als je je niet geheel kunt vinden in het doel van de veranderingen, wat kun je er dan toch voor jezelf uithalen? Als je, naast het bepalen van het organisatiedoel, ook voor jezelf bepaalt wat jouw persoonlijke doel wordt dan laat je je minder afleiden van zaken waar je het niet mee eens bent.

Ieder in eigen tempo

Dagelijks startten en eindigden we gezamenlijk. Daar tussen in fietste iedereen op eigen tempo. De één was sterk in klimmen, de ander sterker downhill. De één fietste liever alleen, de ander kletste graag een eind weg. Gaandeweg kwam ieder zo achter zijn/haar voorkeursmanier. Zeker op stukken waar het afzien was (denk aan 4 uur lang klimmen in 35 graden), was het belangrijk dat ieder voor zichzelf wist wat die op dat moment nodig had. Tijdens de zware stukken praatte ik liever met mijzelf (‘kom op, je kunt het, ontspan, rustig blijven ademen’) dan dat ik in gesprek ging met iemand anders. Alleen zo redde ik het, op mijn manier en op eigen tempo. Ik zou het nooit volhouden als ik het idee had dat ik mee móest fietsen met de koplopers (dat ging voor mij veel te snel). Elk tempo werd door iedereen gewaardeerd en gerespecteerd. Om de +/- 20 kilometer stopten we om weer te groeperen. Er werd gegeten en gedronken en gecheckt hoe het met iedereen ging. We gingen niet verder voordat iedereen er weer klaar voor was. Ook al was dat niet altijd het geval (zadelpijn!) maar door moesten we toch. Ben je met jouw team in transitie? Houd dan rekening met ieders eigen tempo en blijf met elkaar in contact door regelmatig te hergroeperen en te checken hoe het met iedereen gaat.

Vraag hulp als je dat nodig hebt en maak gebruik van wat er aangeboden wordt

Bespreek met elkaar wat je nodig hebt, en wanneer. Geef het aan als iets lastig voor je is. Ga niet in de klaagstand, maar bespreek waaróm je iets lastig vindt en wat je zelf denkt daar aan te kunnen doen. Blijf bij jezelf en verwacht niet dat iemand anders de oplossing kant en klaar voor je aandraagt. Je bent zélf de oplossing, al dan niet geholpen door iemand anders. Het fietsen moest ik toch echt zelf doen, maar de hulp om me heen van de arts (water drinken, water drinken, water drinken), de fietsenmaker die in formule1- pitstop-snelheid kettingen kon herstellen en de reisgids die de koers uit zette, heeft de tocht wel een stuk draaglijker gemaakt.

Vier successen tussendoor

Eén van de mooiste herinneringen aan de reis was een cadeautje dat we kregen na een stevige inspanning (de ene dag was wat zwaarder dan de andere); zwemmen in de jungle. Het was even rijden en lopen (wat overigens geen straf was want we reden in open jeeps langs felroze tropische bloemen en watervallen) tot we op een plek kwamen midden in de jungle waar het water zo helder blauw was dat je er meteen in wilde springen. En dat deden we. We hingen aan lianen en klommen van rots op rots om vervolgens weer in het verkoelende water te duiken. Geweldig was het om met z’n allen als kleine kinderen ons onder te dompelen in het waterpret. Wat een cadeautje en verkoeling in 35 graden. Elke dag was er iets om naar uit te kijken, een verkoelende duik of een Maya dorp waar we een rondleiding kregen. Eerst de inspanning, daarna de ontspanning. Zo voelde het alsof we het écht verdiend hadden. Waar ik ook een warme (letterlijk en figuurlijk) herinnering aan heb is de ontlading die ik voelde als we boven aan de berg elkaar een high five gaven en joelend in de armen vielen. Ieder kwam op eigen tempo aan maar werd net zo enthousiast onthaald. Wat een topprestaties, keer op keer! Van dit vieren konden we geen genoeg krijgen. Het zorgde er namelijk voor dat we weer verder konden, met hernieuwde energie. Het wordt in organisaties nog wel eens onderschat hoe belangrijk dit is. Vier succes, geef elkaar complimenten, beloon wat beloond mag worden. Dit soort momenten zijn ook goed om weer te ‘hergroeperen’, zoals ik eerder beschreef (ieder in eigen tempo). Even pas op de plaats voordat je weer verder gaat richting het einddoel.

Als je denkt dat het lukt, dan lukt het dus ook

Dit is toch wel de belangrijkste les van mijn reis. Het klinkt als open deur maar niet eerder heb ik het fysiek zo bewust ervaren als tijdens het fietsen. De eerste paar bergen die ik op moest had ik veel belemmeringen in mijn gedachte als ik naar de top keek; ‘dit kan ik niet, dit is niet mogelijk, ik ben hier helemaal niet sterk genoeg voor etc.’. Dit hielp mij uiteraard niet. Mijn benen werden zwaar, ik kreeg spanning in mijn armen en mijn adem werd kort. Hoe kwam het dat ik dan toch steeds weer die berg op kwam? Mijn overlevingsmechanisme werkte als volgt. Ik besefte dat er maar één manier was om die waanbeelden weg te krijgen en dat was door de oorzaak weg te halen. Oftewel, niet meer kijken naar de top van de berg. Als ik niet wist hoe ver ik moest, had ik er ook geen beelden bij. Dat werkte voor mij als een tierelier. Wat ‘overbleef’ was fietsen in het hier en nu, niet verder kijken dan een paar meter vooruit en bovenal, opzij kijken naar de adembenemende uitzichten. Want hoe verder die berg op, hoe dieper het dal en hoe mooier en indrukwekkender de uitzichten. Zodra ik de knop omzette werden mijn benen letterlijk lichter, kon ik ontspannen en ging het fietsen als vanzelf. Net zo lang tot ik ‘ineens’ op de top was. Het was dus voor mij eerder een mentale prestatie dan een fysieke prestatie. En hoe groot was het genieten onderweg! Om dan weer de parallel te trekken naar een organisatie in verandering; geloof in wat je doet. En zoals al eerder beschreven, ook als je het niet (geheel) eens bent met de veranderingen, kijk dan voor jezelf wat wél mogelijk is en kan. Want dat is er altijd wel te vinden, als je in staat bent om even uit te zoomen en te bepalen wat voor jou werkt als je voor een uitdaging wordt gesteld. Focus niet op wat er allemaal niet kan of wat in jouw ogen onmogelijk is, maar richt je op de mogelijkheden. Hoe lastig dat soms ook is, niets in onmogelijk heb ik ervaren.

De fietstocht is inmiddels achter de rug en we hebben nog regelmatig contact met de groep. We krijgen geen genoeg van elkaar en de mooie herinneringen, ondanks dat het op momenten zwaar en moeilijk was. We hebben het samen gedaan en toch ook ieder voor zich. Een mooi samenspel.

Als je het leuk vindt om een impressie te krijgen van de fietstocht in het prachtige Guatemala, hier de link naar de aftermovie van 2,5 minuut.