De dijk loopt over de grond van agrariërs. De agrariërs waren ontevreden over het ontwerp van de dijk en de manier waarop het waterschap met hen omging. Ze voelden zich niet gehoord. Hierop heeft het Algemeen Bestuur bij vaststelling van het Projectplan Waterwet de opdracht gegeven het omgevingsproces voor dit deelgebied te evalueren. Het doel van de evaluatie is het in beeld brengen van de organisatie, uitvoering, het effect van het omgevingsproces en het voorstellen van verbeteringen.
Bij TwynstraGudde hebben wij de overtuiging dat een evaluatie het meest effectief is als het leerproces voorop staat. Juist in processen waarin ervaringen en meningen van elkaar verschillen. Daarom werkten we langs twee lijnen: de causale lijn en de contextuele lijn. Dat wil zeggen dat we eerst het feitelijke omgevingsproces in beeld hebben gebracht. Op basis van een documentenanalyse en een werksessie met het omgevingsteam maakten we een tijdlijn met daarin belangrijke mijlpalen en gebeurtenissen.
Daarna werkten we de contextuele lijn uit, waarin we de beleving van het omgevingsproces centraal stelden. Zowel van het waterschap als van de agrariërs. Door diepte-interviews keken we door de ogen van de betrokkenen naar het omgevingsproces. Zo gaven we meer kleur aan de feitelijke gebeurtenissen op de tijdlijn.
Het werken langs deze twee onderzoekslijnen leverde een rijk en genuanceerd beeld op: de feitelijke reconstructie van het omgevingsproces, aangekleed met de - vaak tegenstrijdige - ervaringen en interpretaties van de betrokkenen. En wat wij als onderzoekers daarvan vinden, is van ondergeschikt belang. Een opdrachtgever zei ooit dat hij een soortgelijk eindrapport had gelezen als een spannend jongensboek.
Op basis van onze bevindingen en onze analyse schreven we een beknopt conceptevaluatierapport met de meest waardevolle inzichten en een voorzet voor aanbevelingen. In een spiegelsessie met het omgevingsteam bespraken we de uitkomsten. Worden de conclusies herkend? Hoe zijn de aanbevelingen op te vatten? En hoe vertaal je ze naar de context? Na de sessie scherpten we de aanbevelingen aan, zodat deze voor het waterschap direct toepasbaar werden.
Het resultaat is een compact rapport met conclusies, waarin de betrokkenen zich herkennen. De conclusies zijn breed en niet alleen gefocust op het omgevingsproces zelf. Hierin is ook meegenomen wat er aan het omgevingsproces vooraf is gegaan en welke rol álle betrokkenen, en dus niet alleen het omgevingsteam, hebben gespeeld. We hebben negen aanbevelingen gedaan over de inrichting en uitvoering van een omgevingsproces en de rolinvulling van betrokkenen.
Door dit rapport voelde het projectteam zich gesteund. Zij zagen dat hun aanpak in de basis niet verkeerd was. In de voorgeschiedenis en door impact van bestuurders zijn er dingen gebeurd en verwachtingen gewekt, die het project en het omgevingsproces sterk hebben beïnvloed. Het rapport is door het omgevingsteam goed ontvangen. Zij hebben de aanbevelingen direct gedeeld met andere omgevingsmanagers en zijn voornemens ze over te nemen in hun standaard werkprocessen.
TwynstraGudde heeft veel ervaring met evaluaties en onderzoek voor waterschappen. Onze adviseurs zijn onafhankelijk en objectief en hebben geen belang bij de uitkomst. We kennen het reilen en zeilen binnen een waterschap en kunnen gebeurtenissen goed plaatsen in de context van het samenspel tussen het Algemeen Bestuur, Dagelijks Bestuur en de ambtelijke organisatie. Daarbij hebben we oog voor het proces en het menselijke aspect. We verdiepen ons tot op persoonsniveau in de relatie tussen waterschap en stakeholder. Zo komen we tot heldere en direct toepasbare aanbevelingen.