Het boek “NCB versie 3 - de Nederlandse Competentie Baseline” geeft een helder beschreven referentiekader wat een projectleider moet weten, doen en kunnen.
Projectleiders moeten 46 competentie-elementen beheersen
Een competentie is een verzameling van kennis, gedragskenmerken, vaardigheden en relevante ervaring, nodig om met succes een bepaalde functie te vervullen.
IPMA onderkent 46 competentie-elementen, die steeds worden uitgewerkt naar de vier IPMA-niveaus. Ze zijn gebundeld in 3 competentiegebieden:
- Technische
- Gedragsmatige
- Contextuele
20 technische competenties
Technische competentie-elementen acht het PMI noodzakelijk om een project op te starten, de uitvoering te managen en het af te sluiten. Te denken valt aan competenties zoals projectmanagement succes, projectstart, afsluiting, tijd & projectfasering, scope & op te leveren resultaten, projectstructuren, mensen & middelen, belanghebbenden, eisen en doelen, en risico’s en kansen.
Het gewicht dat aan elke competentie wordt toegekend is afhankelijk van de specifieke projectsituatie.
De 15 gedragsmatige competenties
In de NCB staan 15 gedragsmatige competenties, zoals leiderschap. betrokkenheid, zelfbeheersing, assertiviteit, ontspanning, openheid, creativiteit, resultaatgerichtheid, efficiëntie en ethiek. Ook hier geldt dat het gewicht dat aan een competentie wordt toegekend afhankelijk is van de specifieke projectsituatie.
11 contextuele competenties
Tenslotte worden er 11 contextuele (5 + 6) competenties onderkend. Vijf contextuele competenties (projectoriëntatie, programma-oriëntatie, portfolio-oriëntatie, PPP implementatie, staande organisatie) beschrijven de plaats die project-, programma- of portfoliomanagement in een organisatie innemen.
Een zestal competenties (primair proces, systemen & producten & technologie, financieel management, personeelsmanagement, gezondheid en juridische aspecten) beschrijven wat de ondersteunende functies in lijnorganisaties over projecten moeten weten en wat projectteams over de ondersteunende functies moeten.
Certificering kan op 4 niveaus
Voor certificering gelden 4 competentieniveaus. Op de site van Cito (de organisatie die projectleiders voor IPMA certificeert) is hier meer informatie over te vinden.
Bij IPMA D hoeft de projectleider enkel kennis te hebben van alle projectmanagementelementen en -aspecten. Er gelden verder geen toelatingseisen.
Bij IPMA C is de projectleider in staat niet-complexe projecten zelfstandig te leiden en kan hij/zij de projectmanager van een complex project ondersteunen bij alle projectmanagementelementen en -aspecten. Toelatingseisen: minimaal drie jaar projectmanagementervaring als verantwoordelijk projectmanager van niet-complexe projecten.
Om voor IPMA B in aanmerking te komen moet de projectleider in staat zijn complexe projecten zelfstandig te leiden. De projectleider moet om toegelaten te worden minimaal vijf jaar projectmanagementervaring hebben, waarvan drie jaar als verantwoordelijk projectmanager van complexe projecten.
IPMA A: de projectmanager is in staat alle projecten van een bedrijf of branche te leiden. Hier geldt als toelatingseis dat de projectmanager tenminste acht jaar ervaring heeft als uitvoerend manager van complexe projecten, waarvan vijf jaar in een multi-projectomgeving. Van deze vijf jaar is hij minstens drie jaar uitvoerend en eindverantwoordelijk geweest voor een complex programma dan wel portfolio gericht op het bereiken van een aantal strategische doelen.
De projectmanagement beroepsvereniging IPMA Nederland
De NCB versie 3 is een vrij nauwkeurige vertaling van de IPMA Competence Baseline (ICB). Dit is de internationale standaard voor certificering, vastgesteld door de International Project Management Association (IPMA). IPMA is statutair gevestigd in Zwitserland en heeft ruim 45.000 leden in meer dan 40 landen.