Verkeersmanagement-Informatie voor Routeadvies (VM-IVRA) heeft als doel wegbeheerders te begeleiden bij de overgang naar digitaal verkeersmanagement. De organisatie werkt daarvoor onder andere samen met data- en serviceproviders. VM-IVRA experimenteerde samen met vijf grote gemeenten en een aantal data- en serviceproviders, met een digitale melding die automobilisten via hun app op de telefoon of via het navigatiesysteem waarschuwden wanneer zij een schoolzone binnenreden. ANWB, Flitsmeister, Locatienet en Tripservice deelden de info via hun reisapps. GeoJunxion gebruikte de schoolzone-informatie voor klanten in de logistieke en automotive sector.
Voor de proef is een datafeed met data over scholen in vijf gemeenten gedeeld. Om automobilisten op maat te kunnen waarschuwen, is geprobeerd zo actueel mogelijke data over schooltijden, vrije dagen en vakanties te delen. Deze informatie is door scholen via de PO-Raad aangeleverd (Scholen op de kaart). Gemeenten hebben een aanjagende rol gespeeld om de kwaliteit van de data op orde te krijgen. Van scholen met een schoolzone zijn ook data over de geografische grenzen van de schoolzone gedeeld. In totaal bevat de datafeed informatie over bijna 450 schoollocaties. Bij 190 van deze schoollocaties is fysiek een schoolzone ingericht.
TwynstraGudde werd gevraagd een lerende evaluatie te maken. De evaluatie geeft niet alleen inzicht in de meerwaarde van het geven van een waarschuwing aan automobilisten, maar brengt ook leervragen, verwachtingen en lessen in kaart. En doet suggesties hoe de succesvolle proef ook een succesvol vervolg kan krijgen (landelijke invoer). We hebben onszelf en de betrokken organisaties vooraf nadrukkelijk de vraag gesteld: als deze proef een succes is, hoe gaan we dan verder? Vernieuwen én verankeren, daar ging het om. Zodat dit mooie idee niet alsnog in een la zou verdwijnen.
We hebben veel gesprekken gevoerd vooraf, tijdens en na afloop van de proef. Daarbij keken we naar functionele aspecten als bereik, opvolggedrag en tevredenheid, naar organisatorische zaken als samenwerking tussen betrokken organisaties en technische aspecten als de kwaliteit van de data en de werking van de dataketen. Met serviceproviders hebben we gekeken hoe zij data doorgeven en welke keuzes ze daarbij maken. Met gemeenten hebben we gesproken over het belang van verkeersveiligheid. Deelnemers aan de proef kregen vragenlijsten, met vragen als: heb je je gedrag aangepast naar aanleiding van de waarschuwing? Meer dan de helft van de automobilisten zegt inderdaad alerter te zijn en het rijgedrag aan te passen.
Uit de gesprekken en vragenlijsten kwam een aantal interessante leerpunten naar voren. Uit de proef blijkt dat bij de implementatie van de waarschuwing voor schoolzones (veel) meer afwegingen meespelen dan aanvankelijk gedacht.
De belangrijkste vraag was vervolgens welke strategie gevolgd moest worden om te besluiten over een al dan niet landelijke invoer. Is dat bijvoorbeeld een vervolg op de proef om de puzzel te leggen en meer bewijslast over de impact op straat te verzamelen? Is dat eerst een verdere uniformering van de inrichting van schoolzones, in combinatie met een selectie van schoolomgevingen waar het verhogen van de attentiewaarde de meeste meerwaarde heeft? Of is dat het als open data landelijk beschikbaar maken van de data over schoolzones en het in overleg tussen overheden en bedrijven volgen van de toepassing ervan?
De uitkomst van de lerende evaluatie gaf waardevolle beslisinformatie, waarmee besloten is tot een landelijke invoer in 2024. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft hiervoor geld beschikbaar gesteld. Met de uitkomsten en na nader overleg hebben wij de suggestie gedaan om voor het vervolg een tweetrapsstrategie te volgen:
De adviseurs van TwynstraGudde hebben bewezen veel ervaring met het opzetten van lerende evaluaties. Daarbij kijken we vooral vooruit en geven ook suggesties voor het verder brengen van succesvolle projecten en experimenten. We hebben ook veel kennis van nieuwe, slimme oplossingen voor mobiliteit in stedelijke gebieden. Het realiseren van die oplossingen is nooit alleen een technologisch vraagstuk, maar evengoed een samenwerkingsvraagstuk. De evaluatie is in samenwerking met Goudappel uitgevoerd.