De energietransitie is in de fase van uitvoering. Voor gemeenten breekt daarmee een nieuwe tijd aan. Met de regionale energiestrategie (RES), de transitievisie warmte (TVW) en het regionale mobiliteitsprogramma (RMP) zijn de piketpaaltjes geslagen. Nu worden mensen geworven en concrete maatregelen gekozen. De schop gaat de grond in en er moet voortgang worden geboekt. De vraag waar gemeenten nu voor staan, is: hoe breng je de energietransitie van plan naar uitvoering?
Bekijk de impact voor het ministerie van Infra
De waterschapsverkiezingen liggen alweer bijna drie maanden achter ons. De nieuwe algemene besturen (AB) zijn geïnstalleerd, de dagelijks besturen (DB) worden geformeerd en zijn in een aantal waterschappen al gestart. Dit is de periode waarin nieuwe politieke ambities worden gevormd en er een andere bestuurlijke dynamiek ontstaat. Alle reden om als waterschap stil te staan bij het bestuurlijk samenspel en de wijze waarop dit georganiseerd is. Dat vond ook het waterschap waar wij aan de slag gaan met een advies over bestuurs- en directieondersteuning. Lees wat wij voor dit waterschap doen en ook voor jouw waterschap kunnen doen.
Bekijk de impact voor gemeente Amsterdam
De gemeente Den Haag brengt innovatieve bedrijvigheid, zorgverleners, onderwijs en andere partijen bij elkaar. In samenwerking komen nieuwe producten en diensten en innovatieve vormen van dagelijkse zorgverlening tot stand. Meer inwoners van de stad kunnen daardoor in de toekomst rekenen op zorg, meer ondernemers beginnen in deze sector met een bedrijf en er wordt gewerkt aan een grotere verscheidenheid aan banen. Drie gemeentelijke diensten trekken het programma. Sandra van de Waart (teammanager bij de afdeling Economie) heeft Nathal van Rijn (TwynstraGudde Interim Management) aangesteld als kwartiermaker Zorginnovatie.
Impact via tijdelijke kwartiermaker
Het moet allemaal frisser, bruisender en groener. De binnenstad van Terneuzen moet zichzelf de komende jaren opnieuw uitvinden. Het Totaalplan Binnenstad Terneuzen is de allesomvattende toekomstvisie, waarin staat beschreven hoe de vernieuwing en ontwikkeling van de binnenstad vorm kan krijgen. TwynstraGudde is gevraagd om uitvoering te geven aan het Totaalplan door de rol van kwartiermaker te vervullen.
Impact via allesomvattende toekomstvisie
De energietransitie is in de fase van uitvoering. Voor gemeenten breekt daarmee een nieuwe tijd aan. Met de regionale energiestrategie (RES), de transitievisie warmte (TVW) en het regionale mobiliteitsprogramma (RMP) zijn de piketpaaltjes geslagen. Nu worden mensen geworven en concrete maatregelen gekozen. De schop gaat de grond in en er moet voortgang worden geboekt. De vraag waar gemeenten nu voor staan, is: hoe breng je de energietransitie van plan naar uitvoering?
Lees verder
De waterschapsverkiezingen liggen alweer bijna drie maanden achter ons. De nieuwe algemene besturen (AB) zijn geïnstalleerd, de dagelijks besturen (DB) worden geformeerd en zijn in een aantal waterschappen al gestart. Dit is de periode waarin nieuwe politieke ambities worden gevormd en er een andere bestuurlijke dynamiek ontstaat. Alle reden om als waterschap stil te staan bij het bestuurlijk samenspel en de wijze waarop dit georganiseerd is. Dat vond ook het waterschap waar wij aan de slag gaan met een advies over bestuurs- en directieondersteuning. Lees wat wij voor dit waterschap doen en ook voor jouw waterschap kunnen doen.
Lees verder
Jasper Oudshoorn, Adviseur Zorg
De gemeente Den Haag brengt innovatieve bedrijvigheid, zorgverleners, onderwijs en andere partijen bij elkaar. In samenwerking komen nieuwe producten en diensten en innovatieve vormen van dagelijkse zorgverlening tot stand. Meer inwoners van de stad kunnen daardoor in de toekomst rekenen op zorg, meer ondernemers beginnen in deze sector met een bedrijf en er wordt gewerkt aan een grotere verscheidenheid aan banen. Drie gemeentelijke diensten trekken het programma. Sandra van de Waart (teammanager bij de afdeling Economie) heeft Nathal van Rijn (TwynstraGudde Interim Management) aangesteld als kwartiermaker Zorginnovatie.
Lees meer over deze opdracht
Het stationskwartier moet dé bruisende ontmoetingsplek worden van Helmond en de rest van de regio. Een vitaal gebied waar het goed wonen, werken en vertoeven is. Het station zelf is al in een nieuw jasje gestoken. De ontwikkeling van het gebied eromheen is de volgende stap. Een gebiedsvisie moest nog worden opgesteld. Parallel aan het opstellen van deze visie is TwynstraGudde gevraagd om de ontwikkelstrategie te maken én de financiële haalbaarheid te bepalen.
Bekijk meer
De watersector in Nederland is gericht op het in stand houden van de opgebouwde infrastructuur. De sector zorgt ervoor dat de samenleving droge voeten behoudt, afvalwater wordt gezuiverd en voldoende water beschikbaar is. De samenleving heeft de waterschappen, waterbedrijven en andere partijen het vertrouwen gegeven om dat voor hen te regelen. Maar wat als de sociale behoeften veranderen? Als er watertekorten ontstaan in droge periodes? Als er meer chemische stoffen in het afvalwater zitten? Hoe lang behoudt de watersector dan het vertrouwen van de samenleving?
Om te kunnen anticiperen op toekomstige ontwikkelingen, heb je toekomstbewustzijn nodig. Bill Sharpe van het International Futures Forum roept op om te stoppen met je zorgen te maken over de toekomst, en je in te spannen om deze toekomst actief vorm te geven. Zijn gedachtegoed over het three horizons framework helpt om het toekomstbewustzijn van organisaties te vergroten. De achterliggende gedachte is dat de toekomst een resultante is van keuzes in het heden en dat je daarom de systematische patronen in het heden kunt gebruiken om de alternatieve toekomstbeelden te analyseren. De methode maakt de toekomst toegankelijk in het heden. Adviesbureau TwynstraGudde heeft deze manier van 'futuring' vertaald naar de Nederlandse context. Hiermee stellen we organisaties in staat om beleidsontwikkeling op een co-creatieve manier te doen.
In de 21e eeuw worden er wereldwijd grootschalige systeemveranderingen verwacht. Klimaatverandering, energietransitie, klimaatadaptatie en circulaire economie; dit is een greep uit de uitdagingen waar waterschappen, overheden, bedrijven en bewoners voor staan. Het zijn grote begrippen waarvan de invloed op jouw organisatie lastig te duiden is. Het zijn veranderingen die de fitness for purpose van de huidige werkwijzen en systemen onder druk zetten en kansen bieden voor wezenlijke veranderingen: transformatie.
De toekomst laat zich niet voorspellen, maar je kunt wel kijken naar de signalen en veranderingen die zich nu al in de samenleving afspelen. Deze (latente) ontwikkelingen kunnen samenvallen en elkaar versterken. Ze leiden tot gebeurtenissen waardoor ons duidelijk wordt dat de huidige werkwijze en systemen niet langer aansluiten bij de nieuwe situatie. Als de zeewaterspiegel bijvoorbeeld maar blijft stijgen, hoeveel hoger kunnen we de dijken dan nog bouwen om ons land te beschermen?
We zijn gewend de toekomst een dimensionaal te benaderen. Het three horizons framework van Bill Sharpe biedt ruimte voor drie perspectieven die tegelijkertijd bestaan. Voor alle drie de perspectieven kun je (verborgen) bewijslast in het heden vinden. Door de drie perspectieven samen te brengen kun je je toekomstbewustzijn vergroten en tot visionaire beleidsvorming komen.
De eerste horizon (rode lijn) staat voor het huidige systeem dat gericht is op instandhouding en incrementele innovatie. We nemen allemaal deel aan het bestaande systeem en houden het daarmee in stand. De belichaming van dit systeem is de managers-blik die toekomstige keuzes afweegt tegen het belang van instandhouding en groei van het bestaande. Het three horizons framework gaat er vanuit dat de omstandigheden dusdanig veranderen dat het huidige systeem op termijn zijn fitness for purpose zal verliezen.
De derde horizon (groene lijn) staat voor de transformatieve verandering. Het is een nieuw patroon van werkwijzen en systemen dat buiten het bereik van het huidige systeem ligt. Het opkomende systeem van de derde horizon biedt wel een antwoord op de grootschalige veranderingen en zal daardoor in de toekomst een grotere dominantie verkrijgen. Het perspectief voor de derde horizon wordt vooral uitgedragen door de visionairs in jouw organisatie. Dit zijn de types die verder durven te denken en het bestaande ter discussie stellen. In de gesprekken bij de koffie-automaat komen deze personen met vernieuwende vergezichten, maar hun creatieve ideeën worden helaas vaak als luchtfietserij bestempeld.
De tweede horizon (blauwe lijn) geeft een mogelijke overgang weer van de eerste naar de derde horizon. Het beschrijft de transitie-zone waarin verschillende concurrerende innovaties over elkaar heen buitelen. Dit perspectief past bij de ondernemende types in organisaties. Zij zijn erop gericht te reageren met oplossingen voor de tekortkomingen van het huidige systeem en te anticiperen op de kansen die het transformatieve systeem biedt. Ze staan open voor nieuwe ideeën en zijn gedreven om door te pakken.
Het model veronderstelt dat de drie horizons elkaar gaan kruisen. Op dat moment in de toekomst neemt de dominantie van het nieuwe systeem de dominantie van het oude systeem over, omdat het beter bij de veranderde omstandigheden past. Deze punten worden disruptiepunten genoemd. De kunst van goed management is om deze disruptiepunten aan te zien komen en voortijdig te anticiperen. Echter, dit is lastig als het om grote infrastructuur investeringen gaat, die vaak wel tientallen jaren vooruit worden gepland.
In de praktijk zitten de stemmen van de manager (huidige systeem), visionair (transformatieve systeem) en ondernemer (experimenten en innovatie) samen aan tafel; soms samen in een management-team, maar dit kan ook in een samenwerkingsverband. De manager is verantwoordelijk om zaken aan de gang te houden, de ondernemer is gretig om nieuwe dingen uit te proberen en de visionair durft buiten gebaande paden te denken en te hopen op een andere toekomst.
De gemoederen tussen deze drie toekomstperspectieven kunnen behoorlijk oplopen als er geen ruimte wordt geboden voor elkaars perspectieven. Meestal is het de manager
die de discussie wint, omdat het huidige systeem erop is gericht om de betrouwbaarheid, veiligheid en efficiency ervan in stand te houden. Voor een infrastructuur-sector als de watersector is dit in veel gevallen oak wenselijk. Echter, als de gebruikers van het watersysteem andere behoeftes ontwikkelen of meer eigen regie opeisen, dan zal er een tijd komen dat de status quo verstoord zal worden. Kijk naar de protesten van de boeren en bouwbedrijven van de afgelopen maanden, die maken duidelijk dat het verder optimaliseren van veiligheidsnormen of efficiency doelstellingen niet altijd aansluit bij de behoeften vanuit de maatschappij.
Bill Sharpe constateert dat onze huidige toekomstbenadering van kwantitatieve analyse ertoe leidt dat we een poging doen om de toekomst te kennen, terwijl we in plaats daarvan de toekomst moeten leven. De toekomst is niet te kennen, maar je moet leren omgaan met deze onzekerheid.
Onze futuring-methode structureert de discussies tussen verschillende toekomstperspectieven. Het helpt om een gedeeld beeld te krijgen van de ontwikkelingen waar je gezamenlijk een beleid of strategie op wilt ontwikkelen. Zo kun je als management-team beter voorbereid de toekomst tegemoet.
Het origineel van dit artikel is gepubliceerd op http://water-governance.nl/ met als titel: Beter voorbereid de toekomst toegemoet.
