De energietransitie is in de fase van uitvoering. Voor gemeenten breekt daarmee een nieuwe tijd aan. Met de regionale energiestrategie (RES), de transitievisie warmte (TVW) en het regionale mobiliteitsprogramma (RMP) zijn de piketpaaltjes geslagen. Nu worden mensen geworven en concrete maatregelen gekozen. De schop gaat de grond in en er moet voortgang worden geboekt. De vraag waar gemeenten nu voor staan, is: hoe breng je de energietransitie van plan naar uitvoering?
Bekijk de impact voor het ministerie van Infra
De waterschapsverkiezingen liggen alweer bijna drie maanden achter ons. De nieuwe algemene besturen (AB) zijn geïnstalleerd, de dagelijks besturen (DB) worden geformeerd en zijn in een aantal waterschappen al gestart. Dit is de periode waarin nieuwe politieke ambities worden gevormd en er een andere bestuurlijke dynamiek ontstaat. Alle reden om als waterschap stil te staan bij het bestuurlijk samenspel en de wijze waarop dit georganiseerd is. Dat vond ook het waterschap waar wij aan de slag gaan met een advies over bestuurs- en directieondersteuning. Lees wat wij voor dit waterschap doen en ook voor jouw waterschap kunnen doen.
Bekijk de impact voor gemeente Amsterdam
De gemeente Den Haag brengt innovatieve bedrijvigheid, zorgverleners, onderwijs en andere partijen bij elkaar. In samenwerking komen nieuwe producten en diensten en innovatieve vormen van dagelijkse zorgverlening tot stand. Meer inwoners van de stad kunnen daardoor in de toekomst rekenen op zorg, meer ondernemers beginnen in deze sector met een bedrijf en er wordt gewerkt aan een grotere verscheidenheid aan banen. Drie gemeentelijke diensten trekken het programma. Sandra van de Waart (teammanager bij de afdeling Economie) heeft Nathal van Rijn (TwynstraGudde Interim Management) aangesteld als kwartiermaker Zorginnovatie.
Impact via tijdelijke kwartiermaker
Het moet allemaal frisser, bruisender en groener. De binnenstad van Terneuzen moet zichzelf de komende jaren opnieuw uitvinden. Het Totaalplan Binnenstad Terneuzen is de allesomvattende toekomstvisie, waarin staat beschreven hoe de vernieuwing en ontwikkeling van de binnenstad vorm kan krijgen. TwynstraGudde is gevraagd om uitvoering te geven aan het Totaalplan door de rol van kwartiermaker te vervullen.
Impact via allesomvattende toekomstvisie
De energietransitie is in de fase van uitvoering. Voor gemeenten breekt daarmee een nieuwe tijd aan. Met de regionale energiestrategie (RES), de transitievisie warmte (TVW) en het regionale mobiliteitsprogramma (RMP) zijn de piketpaaltjes geslagen. Nu worden mensen geworven en concrete maatregelen gekozen. De schop gaat de grond in en er moet voortgang worden geboekt. De vraag waar gemeenten nu voor staan, is: hoe breng je de energietransitie van plan naar uitvoering?
Lees verder
De waterschapsverkiezingen liggen alweer bijna drie maanden achter ons. De nieuwe algemene besturen (AB) zijn geïnstalleerd, de dagelijks besturen (DB) worden geformeerd en zijn in een aantal waterschappen al gestart. Dit is de periode waarin nieuwe politieke ambities worden gevormd en er een andere bestuurlijke dynamiek ontstaat. Alle reden om als waterschap stil te staan bij het bestuurlijk samenspel en de wijze waarop dit georganiseerd is. Dat vond ook het waterschap waar wij aan de slag gaan met een advies over bestuurs- en directieondersteuning. Lees wat wij voor dit waterschap doen en ook voor jouw waterschap kunnen doen.
Lees verder
Jasper Oudshoorn, Adviseur Zorg
De gemeente Den Haag brengt innovatieve bedrijvigheid, zorgverleners, onderwijs en andere partijen bij elkaar. In samenwerking komen nieuwe producten en diensten en innovatieve vormen van dagelijkse zorgverlening tot stand. Meer inwoners van de stad kunnen daardoor in de toekomst rekenen op zorg, meer ondernemers beginnen in deze sector met een bedrijf en er wordt gewerkt aan een grotere verscheidenheid aan banen. Drie gemeentelijke diensten trekken het programma. Sandra van de Waart (teammanager bij de afdeling Economie) heeft Nathal van Rijn (TwynstraGudde Interim Management) aangesteld als kwartiermaker Zorginnovatie.
Lees meer over deze opdracht
Het stationskwartier moet dé bruisende ontmoetingsplek worden van Helmond en de rest van de regio. Een vitaal gebied waar het goed wonen, werken en vertoeven is. Het station zelf is al in een nieuw jasje gestoken. De ontwikkeling van het gebied eromheen is de volgende stap. Een gebiedsvisie moest nog worden opgesteld. Parallel aan het opstellen van deze visie is TwynstraGudde gevraagd om de ontwikkelstrategie te maken én de financiële haalbaarheid te bepalen.
Bekijk meer
Op veel plekken binnen het zorglandschap is het tekort al voelbaar. Dit heeft enerzijds te maken met de in- en uitstroom van personeel, maar ook met de manier waarop de zorg is georganiseerd. Het rapport ‘Passende zorg’ van het Zorginstituut en het NZa gaf aan dat, wanneer de zorg niet verandert, in 2040 één op de vier mensen in de zorg moet werken om aan de vraag tegemoet te komen.
Wij analyseerden wat de verkiezingsprogramma’s zeggen over het oplossen van de schaarste aan zorgpersoneel. Ook keken we of en hoe recente adviesrapporten een plek hebben gekregen in de programma’s van de VVD, CDA, D66, SP, GroenLinks en PVDA.
In vrijwel alle verkiezingsprogramma’s krijgt goed werkgeverschap een prominente plek. Werken in de zorg moet aantrekkelijker worden, om daarmee zowel nieuwe zorgmedewerkers aan te trekken als huidige medewerkers te behouden. De partijen richten zich hierbij op de volgende vijf thema’s:
VertrouwenDoor meer te vertrouwen op opgeleide professionals zijn minder regels en bureaucratie nodig. De partijen willen daarmee de werkdruk verlagen.
Autonomie en inspraakTegelijkertijd leidt het schrappen van regels tot meer autonomie. Autonomie komt in vele onderzoeken naar voren als een belangrijke bepaler van werkgeluk. Door de autonomie van de zorgprofessional te vergroten willen de partijen de aantrekkelijkheid van het werken in de zorg verder verbeteren.
Een aantal partijen vindt dat professionals inspraak moeten hebben bij het schrappen van regels en het bepalen van wat wel of niet zinnige zorg is. Ook richten partijen als de VVD, D66 en het CDA zich op het vergroten van de invloed van zorgprofessionals op het beleid, soms zelfs door ze concreet een plek in het bestuur van zorginstellingen te geven.
FlexibiliteitOok het vergroten van de flexibiliteit van de inzet van zorgmedewerkers draagt bij aan het aantrekkelijker maken van de zorg. In de partijprogramma’s wordt gepleit voor flexibelere roosters en inspraak in planning. Ook zien de partijen mogelijkheden voor flexibelere contracten, zodat medewerkers bijvoorbeeld makkelijker extra kunnen gaan werken.
SalarisMeer waardering voor zorgmedewerkers, betekent ook meer salaris. Dat vinden alle partijen behalve D66 en de VVD. D66 vindt dat het aan de zorginstellingen zelf is om de cao’s en functiewaarderingen te bepalen en de VVD wil op andere manieren dan salarisverhoging in de zorg investeren.
OpleidingVoornamelijk de VVD en D66 vinden het belangrijk om zorgprofessionals opleidingsmogelijkheden en doorgroeimogelijkheden te bieden. Zij zien dit als een belangrijk onderwerp binnen goed werkgeverschap. In de andere partijprogramma’s wordt hier niet nadrukkelijk over gesproken.
Een aantal van deze voorstellen klinkt charmant maar betreft de interne bedrijfsvoering van zorgorganisaties, zoals bijvoorbeeld roostersystematiek. De vraag is hoeveel invloed de politiek hierop uit kan oefenen. Het initiatief en de uitwerking hiervan ligt immers grotendeels bij zorgorganisaties zelf. Het enige wat de overheid kan doen is faciliteren en ondersteunen.
Anderzijds is de invloed van de overheid wel groter bij thema’s als salaris, opleiding en wet- en regelgeving die de administratieve last beïnvloedt en inspraak van zorgpersoneel regelt.
Andere maatregelen die in de partijprogramma’s naar voren komen met betrekking tot krapte op de arbeidsmarkt zijn gerelateerd aan digitalisering en inzet van technologie. Ondersteuning van technologie kan ervoor zorgen dat de zorg minder arbeidsintensief wordt. Voornamelijk het CDA, D66 en de VVD geven hier specifiek aandacht aan. Zij willen digitalisering stimuleren door de bekostiging aan te passen en nieuwe opleidingen te faciliteren.
Eind 2020 zijn er verschillende adviesrapporten gepubliceerd over de toekomst van de zorg, zoals het rapport ‘Passende Zorg’ van de NZa en het Zorginstituut en de adviezen van de Commissie Werken in de Zorg. Een deel van deze adviezen is terug te vinden in de partijprogramma’s. Maar er is ook een deel dat geen plaats heeft gekregen in de programma’s of dat expliciet in de wind wordt geslagen. Hierna een paar opvallende punten.
Zorg dat personeel uit andere sectoren makkelijker kan overstappen naar de zorg, zo luidt het advies van de Commissie Werken in de Zorg. Gedurende de coronapandemie zijn er in enkele sectoren veel ontslagen gevallen. De interesse om in de zorg te werken is gegroeid. Op dit moment bestaat er nog geen landelijke ingerichte infrastructuur om deze mensen vanuit een andere sector naar de zorg te leiden. Terwijl hier wel een mooie kans ligt om de krapte op te vangen. Het opzetten van een intersectorale infrastructuur om belangstellenden naar de juiste baan of opleiding in de zorg te begeleiden is juist nu relevant en is bij uitstek iets waar de overheid een rol in kan spelen.
Een ander aspect bij het bevorderen van het overstappen is het flexibiliseren van de beroepen in zorg en welzijn. Door medewerkers in te zetten waar dit al kan, nog voordat zij aan alle opleidingseisen voldoen, kunnen zij eerder in het werkveld instromen en bijdragen. Ook het anders matchen van werk en medewerkers wordt genoemd: bijvoorbeeld door te kijken of alle noodzakelijke competenties in een IC-team aanwezig zijn in plaats van bij iedere individuele IC-medewerker. Geen van deze adviezen komt expliciet naar voren in de partijprogramma’s.
Als tweede adviseert de Commissie Werken in de Zorg om zorgprofessionals werkzekerheid te geven binnen een regionaal netwerk van samenwerkende organisaties. Een concreet voorbeeld hiervan is De Werkgeverij: een samenwerkingsverband van werkgevers en hun werknemers in Zorg, Welzijn, Kinderopvang en Jeugdzorg. De partners delen onderling werk, talenten en scholing, gebaseerd op goed werkgeverschap, goed werknemerschap en vertrouwen (zie ook https://werkgeverij.nl). Ook dit punt is niet in de verkiezingsprogramma’s geland.
In enkele adviezen komt ook het onderwerp salarisverhoging aan bod. Daarbij wordt expliciet genoemd dat salarisverhoging geen structurele oplossing is om in de toekomst medewerkers te enthousiasmeren of te behouden. Opvallend is dat, ondanks deze constatering, vier van de zes partijen pleiten voor meer salarisverhoging.
Hoe moet de zorg er over tien jaar uitzien? Met die vraag moet volgens de adviesrapporten gestart worden, gevolgd door de vraag hoe we er voor zorgen dat er voldoende, goed toegeruste zorgmedewerkers beschikbaar zijn om die visie werkelijkheid te maken. Uit de verkiezingsprogramma’s wordt onvoldoende duidelijk hoe de politieke partijen die onvermijdelijke maatschappelijke dialoog willen gaan faciliteren.
Het is verleidelijk om nu op de handen te gaan zitten en af te wachten hoe de verkiezingen, en daaropvolgend de coalitievorming en het regeerakkoord, uitpakken. Maar wie tussen de regels van de adviezen doorleest, ziet ook veel ruimte voor initiatief. Met de lessen uit de corona-crisistijd nog vers in het geheugen zou het een gemiste kans zijn om nu niet door te pakken. Dit is hét moment om het werken in flexibele samenwerkingsverbanden door te zetten, om in de regio vanuit gezamenlijkheid aan de slag te gaan met deze maatschappelijke opgave. Want dat er sprake is van een gezamenlijk belang is helder. Dus vergeet de zoektocht naar de ultieme regio-indeling, kijk over het organisatiebelang heen en zoek partijen die ook energie en urgentie voelen op dit thema. Want inmiddels hebben we gezien wat er door middel van samenwerking en gezamenlijke intenties gerealiseerd kan worden.
We sluiten dit blog af met een advies rechtstreeks vanuit het werkveld. We vroegen aan verpleegkundigen: wat zorgt ervoor dat jij blijft werken in de zorg en wat verwacht je van de politiek? Het antwoord luidt vrij simpel: ‘Zorgprofessionals zetten alles aan de kant om te zorgen voor hun patiënt. Dat zit in hun aard. Zij hopen dan ook dat de politiek voor hen zorgt, zoals zij dat voor hun patiënten en cliënten doen.’
Zo’n advies verdient straks een prominente plaats op de formatietafel.
Eerder in deze blogreeks verschenen de volgende blogs:
Alle blogs reflecteren op de zorgparagrafen van de verkiezingsprogramma’s van de (volgens de peilingen) zes grootste partijen met de meeste kans op regeringsdeelname: VVD, CDA, D66, PvdA, Groen Links, SP.
Op welke manier ben jij bezig met de arbeidskrapte en modern werkgeverschap?
Wil je hierover van gedachten wisselen of heb je een duidelijke mening? Laat het ons weten via onderstaand formulier, want wij komen graag met je in contact.
