De energietransitie is in de fase van uitvoering. Voor gemeenten breekt daarmee een nieuwe tijd aan. Met de regionale energiestrategie (RES), de transitievisie warmte (TVW) en het regionale mobiliteitsprogramma (RMP) zijn de piketpaaltjes geslagen. Nu worden mensen geworven en concrete maatregelen gekozen. De schop gaat de grond in en er moet voortgang worden geboekt. De vraag waar gemeenten nu voor staan, is: hoe breng je de energietransitie van plan naar uitvoering?
Bekijk de impact voor het ministerie van Infra
De waterschapsverkiezingen liggen alweer bijna drie maanden achter ons. De nieuwe algemene besturen (AB) zijn geïnstalleerd, de dagelijks besturen (DB) worden geformeerd en zijn in een aantal waterschappen al gestart. Dit is de periode waarin nieuwe politieke ambities worden gevormd en er een andere bestuurlijke dynamiek ontstaat. Alle reden om als waterschap stil te staan bij het bestuurlijk samenspel en de wijze waarop dit georganiseerd is. Dat vond ook het waterschap waar wij aan de slag gaan met een advies over bestuurs- en directieondersteuning. Lees wat wij voor dit waterschap doen en ook voor jouw waterschap kunnen doen.
Bekijk de impact voor gemeente Amsterdam
De gemeente Den Haag brengt innovatieve bedrijvigheid, zorgverleners, onderwijs en andere partijen bij elkaar. In samenwerking komen nieuwe producten en diensten en innovatieve vormen van dagelijkse zorgverlening tot stand. Meer inwoners van de stad kunnen daardoor in de toekomst rekenen op zorg, meer ondernemers beginnen in deze sector met een bedrijf en er wordt gewerkt aan een grotere verscheidenheid aan banen. Drie gemeentelijke diensten trekken het programma. Sandra van de Waart (teammanager bij de afdeling Economie) heeft Nathal van Rijn (TwynstraGudde Interim Management) aangesteld als kwartiermaker Zorginnovatie.
Impact via tijdelijke kwartiermaker
Het moet allemaal frisser, bruisender en groener. De binnenstad van Terneuzen moet zichzelf de komende jaren opnieuw uitvinden. Het Totaalplan Binnenstad Terneuzen is de allesomvattende toekomstvisie, waarin staat beschreven hoe de vernieuwing en ontwikkeling van de binnenstad vorm kan krijgen. TwynstraGudde is gevraagd om uitvoering te geven aan het Totaalplan door de rol van kwartiermaker te vervullen.
Impact via allesomvattende toekomstvisie
De energietransitie is in de fase van uitvoering. Voor gemeenten breekt daarmee een nieuwe tijd aan. Met de regionale energiestrategie (RES), de transitievisie warmte (TVW) en het regionale mobiliteitsprogramma (RMP) zijn de piketpaaltjes geslagen. Nu worden mensen geworven en concrete maatregelen gekozen. De schop gaat de grond in en er moet voortgang worden geboekt. De vraag waar gemeenten nu voor staan, is: hoe breng je de energietransitie van plan naar uitvoering?
Lees verder
De waterschapsverkiezingen liggen alweer bijna drie maanden achter ons. De nieuwe algemene besturen (AB) zijn geïnstalleerd, de dagelijks besturen (DB) worden geformeerd en zijn in een aantal waterschappen al gestart. Dit is de periode waarin nieuwe politieke ambities worden gevormd en er een andere bestuurlijke dynamiek ontstaat. Alle reden om als waterschap stil te staan bij het bestuurlijk samenspel en de wijze waarop dit georganiseerd is. Dat vond ook het waterschap waar wij aan de slag gaan met een advies over bestuurs- en directieondersteuning. Lees wat wij voor dit waterschap doen en ook voor jouw waterschap kunnen doen.
Lees verder
Jasper Oudshoorn, Adviseur Zorg
De gemeente Den Haag brengt innovatieve bedrijvigheid, zorgverleners, onderwijs en andere partijen bij elkaar. In samenwerking komen nieuwe producten en diensten en innovatieve vormen van dagelijkse zorgverlening tot stand. Meer inwoners van de stad kunnen daardoor in de toekomst rekenen op zorg, meer ondernemers beginnen in deze sector met een bedrijf en er wordt gewerkt aan een grotere verscheidenheid aan banen. Drie gemeentelijke diensten trekken het programma. Sandra van de Waart (teammanager bij de afdeling Economie) heeft Nathal van Rijn (TwynstraGudde Interim Management) aangesteld als kwartiermaker Zorginnovatie.
Lees meer over deze opdracht
Het stationskwartier moet dé bruisende ontmoetingsplek worden van Helmond en de rest van de regio. Een vitaal gebied waar het goed wonen, werken en vertoeven is. Het station zelf is al in een nieuw jasje gestoken. De ontwikkeling van het gebied eromheen is de volgende stap. Een gebiedsvisie moest nog worden opgesteld. Parallel aan het opstellen van deze visie is TwynstraGudde gevraagd om de ontwikkelstrategie te maken én de financiële haalbaarheid te bepalen.
Bekijk meer
Bij TwynstraGudde hanteren we vier hoofdthema’s voor duurzaamheid in de gebouwde omgeving: Energie, Circulariteit, Gezondheid & Welzijn en Klimaatadaptatie. De eerste twee thema’s sluiten aan op het tegengaan van klimaatverandering, door de uitstoot van broeikasgassen te minimaliseren en door grondstoffen her te gebruiken. Het derde thema, Gezondheid & Welzijn, is de hoofdreden waarom we ooit zijn begonnen met bouwen en blijft daarom fundamenteel voor een goed gebouw. Het laatste thema, Klimaatadaptatie, draagt de gevolgen van het veranderende klimaat.
Hoe energieneutraal zijn we in ons nieuwe kantoor? Hierbij kijken we naar: wat is onze energiebehoefte en kan deze lokaal en hernieuwbaar worden opgewekt? En als je kijkt naar de energieschalen (zie figuur 1 'Energieschalen'), tot op welke schaal gaan we neutraliteit bekijken: gebouwgebonden energie of nul op de meter? Is dit inclusief parkeergarage en woon-werkverkeer? Zonder subsidiebijdrage en op basis van een kosten-batenanalyse kwamen we tot de conclusie dat energieneutraal voor gebouwgebonden energie op dit moment voor ons de meest realistische keuze is.
We onderzoeken nog met Schipper Bosch, de ontwikkelaar, of we ook de gebruikersgebonden energie kunnen opwekken met zonnepanelen. De financiële prikkel ligt echter bij Schipper Bosch, aangezien wij in onze huurprijs een vaste prijs voor de energielasten betalen. Echter, verandert ons lange termijn doel niet en sorteren we voort op neutraliteit op ook de hogere schalen. Zo zetten we een stap richting een positieve balans, maar we zijn ons bewust van de resterende 'onduurzaamheid'. We zijn er in dit proces achter gekomen wat er allemaal bij komt kijken om als huurder energieneutraal te willen zijn en te worden.
Dit thema ontvangt tegenwoordig veel aandacht. Doordat het een complex thema is, is het lastig meetbaar en te kwantificeren. Net als bij het thema Energie hebben we ook hier op verschillende schaalniveaus (zie figuur 2 'Gebouwschalen inclusief levensduren') verkent waar voor ons op de meest effectieve manier de meeste impact te behalen is.
Als je kijkt naar ons kantoorgebruik, dan bleek dat wij op ruimte niveau de meeste impact konden behalen. Met als standpunt ‘een ongebruikte verdieping is geen duurzame verdieping’, ontstond onze hoofdvraag hoe we ons gebouw optimaal kunnen benutten. De meeste werknemers zijn maandag tot en met donderdag weinig of niet op kantoor en op vrijdag juist wel. Daarom hebben we besloten om op maandag tot en met donderdag circa 40% van onze kantoorruimte te verhuren aan anderen en op vrijdag juist alle kantoorruimte zelf te gebruiken. Dit leidt tot een veel effectiever gebruik van de beschikbare vierkante meters kantoor.
Voor onze constructie is bewust gekozen voor een materiaal dat bij een eventuele sloop bijna volledig hergebruikt kan worden. Voor de gevel zijn kozijnen gebruikt waarvan het hout lokaal verkregen is en her te gebruiken. Aan de andere kant hebben we op de niveaus van installaties en inrichting wel behoorlijk wat nieuwe materialen en grondstoffen gebruikt. Een goed voorbeeld zijn de PV-panelen die worden geplaatst om energieneutraal te worden. Hier hebben we veel glas en koper voor moeten gebruiken. Deze elementen blijven op de agenda staan voor de toekomst.
We hadden een grote wens circulaire kantoorinrichting toe te passen. We wilden zo veel mogelijk van de inrichting en het meubilair van ons oude kantoor hergebruiken in ons nieuwe kantoor. Schipper Bosch heeft uitvoerig gesproken met talloze meubelleveranciers en kantoorinrichters, maar geen van allen was in staat om dit te bieden. Inmiddels zijn we twee jaar verder en zien we dat deze markt al veel verder is. We gaan het komende jaar gebruiken om te onderzoeken hoe we onze bedrijfsvoering circulair kunnen maken.
Dit thema stond hoog op onze agenda. We hebben daarbinnen een aantal thema’s benoemd: klimaat, daglicht, akoestiek, groen en beweging.
Ten aanzien van het klimaat hebben we hoge eisen gesteld (en gerealiseerd) aan de luchtkwaliteit en behaaglijkheid. Dit heeft geresulteerd in een duurzaam en kwalitatief hoog installatieconcept met verdringingsventilatie in de vloer in combinatie met klimaatplafonds. Onze daglichteisen hebben zich vertaald in grote, hoge ramen van vloer tot plafond. Daarnaast hebben we twee patio’s die daglicht diep in het gebouw brengen. Deze patio’s fungeren tegelijkertijd als binnentuin. Het groen is voor medewerkers een toegankelijke binnentuin en binnenplanten dragen verder bij aan het welzijn. Ten aanzien van de werkplekken en vergaderruimtes hebben we veel aandacht besteed aan de akoestiek. De plattegrond is aan de hand van auditieve en visuele privacy gemaakt. Er zijn diverse plekken waar je rustig en afgezonderd kunt werken of waar je juist meer interactief en in de reuring kunt werken.
Tot slot is beweging belangrijk. We stimuleren trapgebruik door de lift uit het zicht te plaatsen. Daarnaast stimuleren we medewerkers naar buiten te gaan en gebruik te maken van de faciliteiten in het gebied. Ook de afstand tot het treinstation maakt dat mensen dagelijks een kleine wandeling moeten maken. Dit laatste punt leidde overigens intern tot veel discussie, aangezien het mogelijk ook leidt tot minder treingebruik, dat weer niet past in onze duurzaamheidsambitie. Om het OV toch te blijven stimuleren, bieden we OV-fietsen aan en verkennen we, samen met ander bedrijven in onze omgeving, de mogelijkheid voor het inzetten van flexfietsen. De praktijk moet dit verder gaan uitwijzen.
In de oorspronkelijke plannen was een groen dak opgenomen. Dit bleek echter te duur en zijn helaas weer geschrapt uit de plannen van de ontwikkelaar. Ten aanzien van klimaatadaptatie hebben we daarom nog weinig bereikt met onze nieuwe huisvesting. Maar het komende jaar onderzoeken we de mogelijkheden op dit thema.
Vooral op gebied van energie, circulariteit en gezondheid hebben we stappen kunnen maken. Zo zijn we een stuk duurzamer dan voorheen. Tegelijkertijd zijn we ons bewust van onze plek op de balansrekening en dat we door moeten blijven werken voor een positieve impact op morgen. Met onze eigen ervaring uit de praktijk kunnen we andere organisaties helpen duurzamer te zijn.
In de komende maanden delen meer ervaringen, hoogte- en dieptepunten, missers en successen met u over verschillende andere thema’s en stappen. We gaan onder andere nog in op: Smart Building, Mobiliteit, Architectuur, de Success, Fails, Do’s and Don’ts. Bent u nu al nieuwsgierig naar deze onderwerpen? Neem gerust contact op, we komen er graag meer over vertellen.
Vanaf november 2019 mag u het eindresultaat ook zelf komen bewonderen. We organiseren voor de geïnteresseerden rondleidingen. Houd de website en onze blogreeks in de gaten voor data en aanmeldingen.
Wilt u onze volgende blogs automatisch in uw mailbox ontvangen? Geef je op voor de volgende blogs via onderstaand contactformulier.
